Recenzja książki: Symfonia w bieli

Recenzuje: Dorota Józefiak

Symfonia w bieli to pierwsza opublikowana w Polsce powieść brazylijskiej autorki – Adriany Lisboi. Jest to opowieść wyjątkowa, poruszająca wiele trudnych tematów i skoncentrowana na uczuciach, przeżyciach i przemyśleniach bohaterów.

Akcja książki toczy się w słonecznej Brazylii, a osobami spajającymi wszystkie wydarzenia są siostry – Maria Ines i Clarice, które mają spokojne, beztroskie dzieciństwo. Przynajmniej do czasu, gdy jedna z nich zostaje skrzywdzona, a druga jest tego świadkiem. To zdarzenie rzutuje na całe ich późniejsze życie – na relacje z najbliższymi, na związki, które próbują budować, na zdrowie, zwłaszcza psychiczne. Siostry żyją z dala od siebie – przynajmniej od czasu, kiedy starsza zostaje wysłana do szkoły w mieście i musi zamieszkać u ciotki. Obie starają się normalnie funkcjonować, ale - niestety - nie udaje się im pozbyć traumy z dzieciństwa i wszystko, co dzieje się później, jest naznaczone złymi wspomnieniami. Z jednej strony kobiety starają się być szczęśliwe i szukają tego, co może im przynieść spokój i zapomnienie, z drugiej zaś - rodzinne tajemnice odciskają swoje piętno i niejednokrotnie wprowadzają zamęt w pozornie poukładaną rzeczywistość.

W książce uderza sposób, w jaki bohaterowie tworzą swoją codzienność. Są miejsca zakazane, zakazane słowa, zakazane myśli i zakazane uczucia. Nie wolno chodzić do kamieniołomu i mówić o nieszczęściu, które spotkało sąsiadów. Nie wolno wspominać o tym, co dzieje się w rodzinnym domu. Matce łatwiej jest pozbyć się z domu dziecka – niby zapewnić lepszy byt i dać szansę na lepsze jutro, a tak naprawdę zamieść pod dywan to, co nie powinno się zdarzyć. Nie wyciąga konsekwencji, nie mówi, nie pyta i nie osądza – po prostu milczy i w tym milczeniu podejmuje decyzje, jak naprawić krzywdę i pomóc córce. Dziewczynki od małego uczone są gry opartej na pozorach. Może przez to nie potrafią dokonywać później lepszych wyborów i bardziej walczyć o siebie i swoje życie.

Symfonia w bieli to opowieść niełatwa w lekturze. Autorka przeskakuje między wątkami, z czasów współczesnych powraca do wspomnień z dzieciństwa, a potem umiejscawia akcję w jeszcze innym okresie, w jeszcze innym miejscu, z całkiem nowymi bohaterami. Powieść wymaga ogromnego skupienia od czytelnika, który łatwo może pogubić się gąszczu wydarzeń i postaci. Dodatkowo charakteryzuje się licznymi opisami miejsc, osób, czy emocji. Całość wywoływać może wrażenie chaosu, co jednak ma pewien urok, zachwycić może z kolei styl, jakim powieść jest napisana.

Na pewno nie jest to lektura dla tych, co gustują w lekkiej prozie - wymaga od czytelnika zaangażowania i niesie duży ładunek emocjonalny, jednak dzięki ciekawej konstrukcji nie pozwala oderwać się od lektury. Stopniowo poznajemy bohaterki – ich rodziny, partnerów, życie od najmłodszych lat przez wszystkie wydarzenia, kolejno następujące po sobie, żeby na koniec odkryć, czemu Maria Ines i Clarice są takie, jakie są. Autorka sprawnie zbudowała napięcie i zgrabnie odkryła wszystkie karty – w najmniej oczekiwanych momentach podsuwając czytelnikowi kolejne elementy układanki. Całość składa się na dobrą historię, z którą naprawdę warto się zapoznać.