Recenzja książki: Siedem minut po północy

Recenzuje: Damian Kopeć

Życiopisanie

Potwór pojawił się tuż po północy jak to potwory mają w zwyczaju. Przyszedł w ciemnościach, w cieniach kryjących się nie tylko w pokoju, w którym spał Conor, ale i w jego umyśle. W nawiedzających go koszmarach sennych. I w tych, które spotykały go na jawie. Wymówił imię chłopca głosem dzikim i nieposkromionym. W świetle księżyca wychodzącego zza chmur był podobny do starego cisu rosnącego na środku cmentarza. A może był właśnie tym cisem? Sypał igłami, rozrzucał trujące owoce, potrząsał rękami-gałęziami. Przyszedł, bo podobno to właśnie chłopak go wezwał. Nie przestraszył jednak Conora. Nie, to nie tego potwora chłopiec bał się najbardziej. To w powtarzającym się sennym koszmarze wydarzało się coś, o czym chłopak nie chciał ani mówić, ani myśleć na jawie. A to właśnie stanowiło punkt zainteresowania drzewiastego potwora.

Opowieści to dzikie stworzenia. Gdy je uwolnić, kto wie, jakiego spustoszenia mogą narobić.

Trzynastoletni Conor nie spał dobrze od wielu dni. Od kiedy zachorowała mama. Choroba przyszła jak nawałnica i zastała ich zupełnie nieprzygotowanych. Pozostała im wiara w leki, w wiedzę i skuteczność terapii, w umiejętności lekarzy. W łut szczęścia. Mogli liczyć tylko na pomoc babci - i to tej, którą chłopak niespecjalnie lubił. Ojciec jakiś czas temu opuścił rodzinę. Postanowił się w pełni realizować. Odnalazł nową miłość i nowe życie w odległej Ameryce. Wszak każdy ma prawo być szczęśliwy i trudno innych przy tym nie unieszczęśliwiać. Cóż, własne szczęście trzeba łapać za nogi, bo lubi szybko uciekać. Każdy poza tym musi umieć radzić sobie w życiu sam. Bo życie to nie bajka.

Historie to najbardziej dzikie ze wszystkich stworzeń - zagrzmiał potwór. - Potrafią nas ścigać, gryźć i prześladować.

Conor nie radzi sobie z zaistniałą sytuacją. Ma pretensje do bliskich, do otoczenia. Do najlepszej koleżanki, która opowiedziała innym o chorobie mamy. Inne dzieci z klasy unikają go - tak, jakby bały się czymś zarazić. Grupa kolegów go prześladuje. Conor coraz bardziej unika innych, zamykając się, stroniąc od reszty. O śmiertelnie niebezpiecznej chorobie mało kto potrafi rozmawiać. Słowa brzmią dziwnie w ustach znajomych i nauczycieli. Wszyscy są w jakiś sposób bezradni wobec zaistniałej sytuacji. Conora męczy współczucie, zrozumienie, ulgowa taryfa, z jaką się spotyka. I te spojrzenia innych, którzy coś z jednej strony wiedzą, ale nie wiedzą, jak się w tej sytuacji zachować. Conora męczy jego sen, który uważa za coś niezwykle odrażającego, obciążającego jego sumienie.

Potwór twierdzi, że przyszedł z powodu Conora, który go wezwał. I że nie odejdzie, dopóki nie spełni swojej misji. A jest nią prawda, ujawnienie prawdy, choćby wydawała się najokropniejsza i z pozoru nie do wypowiedzenia. Dojście do niej może nastąpić poprzez opowieści odkrywające to, co w życiu ważne. Trzy opowieści potwora i jedną samego nastolatka.

Książka Siedem minut po północy autorstwa Patrcika Nessa to niezwykle intensywna opowieść. Przejmująca, gęsta od znaczeń, niespokojna współczesna mroczna baśń o życiu, chorobie i śmierci. O stawianiu im czoła i bardzo trudnym dążeniu do prawdy, która potrafi wyzwolić. Na przykładzie Conora obserwujemy złożone mechanizmy stykania się z traumatycznymi wydarzeniami, które dotykają najczulszych miejsc w sercu człowieka, zwłaszcza młodego. Zagrożenie życia ukochanej osoby, w tym przypadku mamy, jest taką sytuacją. Conor próbuje wierzyć w jej uzdrowienie. Chce zaprzeczać szokującym faktom i słowami zmieniać rzeczywistość. Czuje złość i buntuje się wobec faktów. Ma potrzebę obwiniania siebie, innych. Zamyka się w sobie, myśląc przede wszystkim o własnej osobie, o swoim cierpieniu i mrocznej tajemnicy. Cierpiąc, rani innych, jakby własne zranienia upoważniały go do tego. Nie wie, co myśleć, jak się zachowywać. Skupia się na buncie, niezgodzie, wściekłości na świat.

Opowieści są ważne - stwierdził potwór. - Czasami potrafią być nawet najważniejsze. Jeśli tylko niosą ze sobą prawdę.

To nie jest książka dla młodszych dzieci. To propozycja dla dojrzałych nastolatków, młodzieży. Poważna opowieść, której przesłanie trafi także do dorosłych. Świetnie napisana i ciekawie zilustrowana. Ponure, czarno-białe rysunki Jima Kaya są doskonałym uzupełnieniem tekstu, bardzo plastycznie oddając klimat całej historii. Jest w niej coś z mądrości życiowej zawartej w Krabacie, równie ciekawej, uwspółcześnionej starej baśni łużyckiej. Jest równie oszczędny, zwarty i w jakimś stopniu podobny styl opowieści. Jest świetnie stopniowane napięcie. Ukazanie niejednoznaczności postaw ludzi, pomieszania dobrego i złego, którego możemy doświadczać w każdej osobie, nawet największym zbrodniarzu. Zwrócenie uwagi na to, że oceniamy innych często po pozorach, nie wnikając głębiej. Że czasami niesprawiedliwie oceniamy również siebie za nasze myśli i słowa, a nie za czyny. Jesteśmy dumni ze słów lub ciężko przeżywamy nurtujące nas niepokojące myśli. A liczą się przede wszystkim dokonywane na co dzień wybory, to, jakimi jesteśmy wobec innych. Czyż nie przypomina to słów, że wiara bez uczynków jest martwa czy myśli apostoła św. Pawła: kochaj i rób co chcesz?

Nie jest ważne, co myślisz, liczy się tylko to, co robisz.