Recenzja książki: Everless

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Mówimy, że „czas to pieniądz", niespecjalnie zwracając uwagę na ogromne znaczenie, jakie niesie to stwierdzenie. Lubimy zasłaniać się i korzystać z tego zwrotu, gdy ktoś próbuje wymusić na nas wykonanie jakiegoś zadania, nie oferując przy tym żadnej zapłaty. Korzystamy też z niego, gdy ktoś ewidentnie nie szanuje naszego czasu. Jednak nie wyobrażamy sobie, by czas mógł przyjąć fizyczny, namacalny wymiar. By mógł – dosłownie – stać się walutą. Fundamentem opowieści, jaką snuje na kartach powieści Everless Sara Holland, jest właśnie urzeczywistnienie stwierdzenia „czas to pieniądz" i pokazanie, jaki będzie miało to wpływ na życie bohaterów opowieści.

Jules to siedemnastolatka, która wraz z ojcem mieszka w skromnej chałupince, w niewielkiej, fikcyjnej, ukazanej w fantastycznej konwencji wiosce Crofton. Mieścinka podlega rządom arystokratycznej rodziny Gerlingów, zamieszkującej w tytułowym pałacu Everless. Gerlingowie w zamian za zapewnienie mieszkańcom podległych sobie ziem bezpieczeństwa i ochrony, żądają w każdym miesiącu haraczu. Aby go uiścić, mieszkańcy muszą ciężko pracować, a ci, którzy zarabiają zbyt mało lub nie potrafią znaleźć dobrze płatnego zajęcia, muszą płacić haracz, upuszczając u lichwiarza krew. Lichwiarz, stosując różne proszki i mikstury, zamienia ją następnie w tak zwane „krwawe żelazo" – monety, którymi można płacić lub wymieniać je na jedzenie. Pieniądze przyjmują dziwne nominały: są monety godzinowe, dniowe, tygodniowe, miesięczne i roczne. Upuszczając u lichwiarza krew, każdy pełnoletni człowiek zaznacza, ile swojego czasu chce oddać i zamienić na pieniądze.

Jules wraz z ojcem klepią biedę. Dziesięć lat wcześniej podczas pracy w kuźni wydarzył się bowiem wypadek, a rodzina została wygnana z Everless. Ojciec Jules podupada na zdrowiu z powodu zbyt częstego upuszczania krwi. Jedynym sposobem, by mu pomóc, jest praca Jules w Everless. Choć ojciec mocno się temu sprzeciwia, dziewczyna podejmuje wyzwanie. To, jakie tajemnice odkryje w pałacu i to, czego dowie się tam o samej sobie, na zawsze zmieni jej życie.

Everless to książka, która zwraca uwagę przede wszystkim motywem przewodnim, jakim jest sprzedawaniem własnego czasu poprzez przetapianie czasu życia na pieniądze. Tak niebanalny pomysł sprawia, że cały stworzony na tej kanwie świat zaskakuje i zabiera czytelnika w miejsca, które trudno sobie wyobrazić. Autorka opisuje zasady panujące w Semperze, prawo, kary i nagrody, jakie spotykają mieszkańców oraz historię Everless i rodu Gerlingów. Sara Holland tworzy też w pewnym sensie legendy i mity Sempery. Dowiadujemy się, kim jest mityczna Czarodziejka, a kim Alchemik, co ich łączy, a co dzieli i jak ingerują w życie współczesnych mieszkańców świata. Uwagę zwracają też nadprzyrodzone zdolności Jules – jej umiejętność zatrzymywania czasu i zmieniania nieco jego biegu. 

Ciekawym zabiegiem edytorskim wykorzystanym w powieści Everless było umieszczenie w dolnym rogu każdej strony fragmentu ilustracji przedstawiającej stary, zabytkowy kieszonkowy zegarka. Ilustracja ta przypomina, jak bardzo uzależnieni jesteśmy od czasu i jak mocno zdani jesteśmy na jego łaskę. Jedynym mankamentem powieści jest niedbała korekta.

Everless to książka, która wciąga i intryguje, trudno bowiem przewidzieć, w którym kierunku rozwinie się fabuła. Czy dominujący okaże się wątek romantyczny? A może raczej na jaw wyjdą głęboko skrywane tajemnice z przeszłości? Opowieść powoli nabiera kształtów, wyłaniająca się z kart historia klaruje się, by pod sam koniec opowieści czytelnik zasypany został zdumiewającymi faktami. To jednak nie koniec historii Jules. Everless doczekało się kontynuacji, a wszystkie intrygujące i dotąd niewyjaśnione wątki prawdopodobnie ujrzą światło dzienne w drugim, zamykającym serię tomie Evermore.