Recenzja książki: Edukacja medialna w dobie współczesnych zmian kulturowych, społecznych i technologicznych

Recenzuje: Justyna Gul

O edukacji medialnej i kompetencjach medialnych słów kilka

Rozwój technologii i realizacja dzięki niej wielu czynności, a także przejmowanie przez nią pewnych funkcji wymusza na człowieku konieczność dostosowania się, a – co ważniejsze – świadomego korzystania z tych technologicznych zdobyczy. Równie istotne jest odpowiedzialne istnienie w świecie, także w świecie przekazów medialnych i umiejętne korzystanie ze środków masowego przekazu. Z racji tego, iż od wszechobecnej cyfryzacji, informatyzacji rzeczywistości nie uciekniemy, istotne jest przybliżenie tego świata dziecku, ukazując mu możliwości, a jednocześnie uwrażliwiając go na pojawiające się zagrożenia. Dlatego też na stałe do słownika wszedł już termin „edukacja medialna”, zaś zadania z nią związane są realizowane przede wszystkim w środowisku szkolnym.

Zastanawiając się nad miejscem edukacji medialnej w polskiej szkole, nad rozwijaniem wśród uczniów kompetencji medialnej oraz wykorzystywaniem mediów w edukacji, warto sięgnąć po najnowszą publikację Oficyny Wydawniczej Impuls pod redakcją Agnieszki Ogonowskiej i Grzegorza Ptaszka. Książka Edukacja medialna w dobie współczesnych zmian kulturowych, społecznych i technologicznych to próba kompleksowego ujęcia tematu, a także wskazania roli edukacji medialnej w świecie mediów cyfrowych oraz podkreślenia jej celu. Jak piszą autorzy: (re)edukacja medialna służy nie tylko dobrej orientacji w środowisku nowych technologii oraz powiązanych z nimi tekstów kultury i obiektów cyfrowych, ale także pomaga docelowo budować społeczeństwo obywatelskie i społeczeństwo wiedzy. Dlatego też samo zagadnienie jest niezwykle istotne, zaś z niniejszej publikacji skorzystać mogą nie tylko nauczyciele, pedagodzy czy specjaliści do spraw komunikacji, ale również studenci kierunków pedagogicznych i socjologicznych.

Książka składa się z trzech części, z których pierwsza poświęcona jest zagadnieniom związanym z kształtowaniem kompetencji medialnych i informacyjnych w ciągu naszego życia. Znajdziemy tu tekst Anny Sugier-Szeregi, poświęcony rozwijaniu kompetencji medialnej u dzieci w wieku przedszkolnym, wskazujący również na elementy składowe owych kompetencji. Kolejny tekst, autorstwa Ilony Copik, poświęcony został kwestii rozumienia terminu „kompetencje medialne” w kontekście szkolnej edukacji polonistycznej oraz umiejscowienia tej edukacji w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Krzysztof Kaszewski koncentruje się na analizie scenariuszy zajęć z edukacji medialnej i określeniu na ich podstawie najczęściej wykorzystywanych form pracy, a także na efektywności metod nauczania, zaś Joanna Aksman przedstawia założenia kształcenia w Polsce studentów pedagogiki w zakresie edukacji medialnej.

Druga część opracowania omawia przedmiotowe zagadnienie w kontekście praktyk twórczych i interpretacyjnych, zaś dyskurs otwiera tekst Agnieszki Przybyszewskiej, dotyczący zwracania uwagi studentów kierunku twórcze pisanie na podejmowanie decyzji związanych z medialnym kształtem dzieła. Z kolei w artykule Katarzyny Maciejak omówione zostały leksykalne wykładniki stylu popularnonaukowego w wideoblogach poświęconych zagadnieniom naukowym, natomiast Katarzyna Zdanowicz-Cyganiak podjęła się analizy bezpłatnych gier online, skierowanych do dziewczynek oraz ich oceny pod kątem charakteru edukacyjnego, a zarazem konsumpcyjnego. Małgorzata Lisowska-Magdziarz w swoim artykule koncentruje się na zasobach kulturalnych i kompetencjach intertekstualnych, natomiast Joanna Bierówka porusza temat wykorzystania Internetu w procesie poszukiwania informacji.

W trzeciej, ostatniej części znajdziemy teksty skupiające się na uwarunkowaniach, regulacjach i praktykach instytucjonalnych. Agnieszka Ogonowska podkreśla tu rolę edukacji medialnej oraz kształcenia kompetencji informacyjnych i medialnych w środowisku rodzinnym, a także szkolno-wychowawczym, natomiast Agnieszka Iwanicka i Natalia Walter skupiają się na roli organizacji pozarządowych w edukacji medialnej w wybranych krajach europejskich,  w tym również w Polsce. Maja Chacińska w kolejnym artykule skupia się na edukacji medialnej w Szwecji, zaś Aleksandra Bagieńska-Masiota wyjaśnia kwestie związane z dozwolonym użytkiem osobistym.

Z uwagi na fakt, iż edukacja medialna stanowi istotny czynnik kompetencji cywilizacyjnych, cenne są wszelkie publikacje, które nie tylko przybliżają naturę samego zagadnienia, ale również dobre praktyki z tym tematem związane. Dlatego też Edukacja medialna… jest pozycją, po którą warto sięgnąć, poszerzając swój zasób wiedzy, przyglądając się poglądom innych oraz pomysłom na to, jakie miejsce edukacja medialna zajmuje, a jakie winna zajmować w polskiej szkole.