TRĘDOWATA tom 1
Helena Mniszkówna

Dzień dobry serdeczne! Dziś przyszła pora napisać kilka słów o książce, o której napisane i powiedziane zostało chyba już wszystko. Klasyka klasyki, książka, o której słyszał chyba każdy, a ja dopiero teraz postanowiłam po nią sięgnąć i samej sobie trudno mi jest odpowiedzieć, dlaczego tak późno, choć film w reżyserii Jerzego Hoffmana znam doskonale. Jednak jak to zazwyczaj bywa, w pewnych kwestiach mocno rozjeżdża się z historią przedstawioną w książce. Film Hoffmana wypaczył i dość mocno zakłamał treść książki. Kto oglądał film, powinien koniecznie przeczytać książkę. Ja zrobiłam na odwrót i chyba dlatego tak długo mi zeszło, by sięgnąć po powieść. Dlatego też nadal zostaje aktualne hasło: Najpierw książka, potem film.

Helena Mniszkówna w "Trędowatej" opisała świat przedwojennej arystokracji: ich niechęć i bezwzględność do ludzi niższego stanu, oraz świat, w którym intryga goni intrygę, a dobro innych (szczególnie tych niżej urodzonych) jest niewarte zachodu.
Fabuła powieści toczy się na przełomie XIX i XX wieku, opisuje tragiczną miłość, której stają na przeszkodzie nietolerancja i uprzedzenia społeczne.
Główną bohaterką jest skromna, zubożała szlachcianka Stefania. Z różnych powodów (często bardzo prozaicznych) przyjmuje posadę guwernantki u baronowej Elzonowskiej, ciotki młodego ordynata Waldemara Michorowskiego, znanego w okolicy "bogacza i podrywacza". Początkowo młodzi nie pałają do siebie sympatią, jednak z czasem pojawia się nić zrozumienia i sympatii, tym bardziej że na jaw wychodzi tajemnica z przeszłości, okazuje się, że dziadek Waldemara i babka Stefanii byli zakochani i zaręczeni, choć do małżeństwa, z różnych powodów (zgadnijmy jakich) nigdy nie doszło. Obawiając się powtórzenia sytuacji, Stefania postanawia opuścić dwór Elzonowskiej, ale nieustępliwy i zakochany Waldemar, postanawia zawalczyć o tę miłość wbrew wszystkim konwenansom i obiekcjom pobocznych osób. Młodzi przezwyciężają przeszkody i dochodzi do zaręczyn...

Książka została wydana po raz pierwszy w 1909 roku i musimy o tym pamiętać, czytając tę historię. Konieczne jest wczucie się w klimat tej historii, zrozumienie języka, jakim została napisana i przypomnienia sobie, jakie zasady towarzyskie panowały na przełomie XIX i XX wieku, wtedy opowiedziana historia trafi (niemal) do każdego serca. Przepiękna historia, może momentami trochę infantylna, ale czy teraz nie mamy takich historii?
Autorka pięknie opowiada o rodzących się uczuciach okraszonych nieśmiałością, skrytymi spojrzeniami, pierwszymi niby przypadkowymi dotknięciami. Nie brakuje tu barwnych i szczegółowych opisów, które pobudzają wyobraźnię, pozwalają jej się przenieść w opisywane miejsce, poczuć niemal wszystko na własnej skórze. Zachwyca i chwyta za serce, porusza i wzrusza... wiem, jak ta historia się kończy i przyznać muszę, że boję się sięgnąć po tom II, już teraz zalewam się łzami, czytając o niesprawiedliwości, która dotknęła nie tylko parę głównych bohaterów, ale i ich przodków, a co będzie dalej?
Jak na powieść napisaną początkiem XX wieku, jest to historia niezwykle aktualna także w dzisiejszych czasach, poruszająca podobne problemy, jakie istniały wtedy. Dziś nazywamy to hejtem i brakiem akceptacji otoczenia, wtedy to było nazywane mezaliansem i nie miało prawa się wydarzyć..."
"Trędowata" to historia, która nie traci na wartości i uniwersalności na przestrzeni lat i sądzę, że jej wartość nigdy nie przeminie.

Książkę czyta się bardzo dobrze, akcja toczy się dość leniwie, nie zaskakuje jakoś spektakularnie, ale otula czytelnika ciepłem pierwszej miłości. Bohaterowie są różnorodni, każdy jest tu ważny i ma swoją rolę do odegrania.
Autorka doskonale oddaje ducha tamtych czasów, dokładnie opisuje, co ludzi bawiło, czym się martwili, jakie mieli plany i marzenia. Klimat powieści pozwala zerknąć na szlacheckie dwory, poczuć ich splendor i bogactwo, choć przyznać trzeba, że szlachta to nie było chyba nic dobrego.

Cieszę się, że sięgnęłam po tę historię. Z drżeniem serca idę czytać tom II.

Czy polecam?
Zdecydowanie tak. To piękna opowieść o miłości, która chciała trwać, ale jej nie pozwolono. Jestem przekonana, że poruszy ona nie jedno serce, a osobom wysokowrażliwym, takim jak ja, na długo zapadnie w pamięć i nie da oczom szybko wyschnąć. Ja jestem niezwykle poruszona.

Każdy zapewne słyszał o historii niespełnionej miłości. O Trędowatej Heleny Mniszkówny. To opowieść, do której się powraca mimo upływu lat, która zachwyca mimo, że jest starsza od nas, która opowiada historię, jakich znamy wiele. Ale ta powieść ma w sobie to „coś”, co sprawia, że żyje w nas długo, niezapomniana, żywa i barwna.

Nastoletnia Stefania Rudecka, po zawodzie miłosnym, udaje się do pałacu słodkowickiego, gdzie dostaje posadę nauczycielki Luci Elzonowskiej. W tym domu z wyższych sfer Stefcia swoim sposobem bycia i naturalnością, zdobywa serca wszystkich domowników, nawet starszego dziadka Luci, pana Macieja. Jednak najbardziej zauroczony jest młodą dziewczyną, wnuk Macieja, ordynat Waldemar Michorowski. Od pierwszego wejrzenia zdobywa jego serce. Jednak bez wzajemności. Stefania z dystansem i oschłością traktuje Waldemara. Jednak z upływem czasu zerka na niego coraz śmielej i nie broni się przed uczuciem. Ale zdaje sobie sprawę, że ich związek nie miałby żadnych szans na powodzenie. On, bogaty arystokrata, pan na włościach, za którym zerkają wszystkie okoliczne panny z lepszych domów. Ona, zwykła szlachcianka, nauczycielka, z innych sfer, dla nich zawsze obca, trędowata, nie pasująca do ich zacnego świata. Czy taka miłość ma szansę na powodzenie? Tym bardziej, że miała miejsce w czasach, gdy nierówności społeczne była bardzo akcentowane, gdzie liczyło się pochodzenie i urodzenie. Kopciuszek, tylko w staromodnym wydaniu. Czy rodzina Waldemara pozwoli na taki mezalians? Czy Waldemar sprzeciwi się rodzinie i wybierze miłość?

Trędowata to historia niespełnionej miłości, skazanej na porażkę tylko i wyłącznie z uwagi na różnice społeczne między zakochanymi. Dzisiaj to raczej trudny do zaakceptowania powód, ale w ówczesnych czasach inne prawa i zasady panowały. Liczył się blichtr, majątek i pochodzenie. Te przymioty przysłaniały inne cechy i zalety, stały na drodze do szczęścia zakochanym osobom. Obraz bardzo smutny i przygnębiający. Skazywało się mających ku sobie na cierpienie i udrękę, a czasem też prowadziło to do bardziej drastycznych skutków.

Autorka pięknie opisuje ówczesne realia, życie na salonach i arystokratyczne zabawy. Umiłowanie kultury i sztuki, bycie ponad innymi. Język plastyczny i pełen wyrażeń właściwych dla okresu, w którym się dzieje opowiadana historia. Znakomicie przedstawiona przyroda, natura, cudowne okolice sprawiają, że do serc puka miłość i namiętność. Subtelne i delikatne zaloty, ukradkowe spojrzenia, przypadkowe muśnięcia dłonią to już dzisiaj zapomniane meandry zdobycia serca umiłowanej. Można się zatopić w tych cudownie uchwyconych detalach, tak nieśmiało ukazanych.

Ta powieść ma w sobie coś magicznego i niezwykłego. Ta delikatność i subtelności, wspaniała elektryzująca i pełna podniecenie atmosfera przenoszą nas wiele lat wstecz, abyśmy mogli się cieszyć i rozkoszować rozkwitającym romansem. Tą historią można się delektować, smakować ją powoli, bez zbędnego pośpiechu. Trzeba pozwolić, aby nasze zmysły rozkoszowały się pięknym uczuciem, w aurze tajemniczej scenerii i przepełnionym pożądaniem słodkowickim klimacie.

Polecam, piękna i wzruszająca historia, przepełniona subtelną miłością.

to klasyczna powieść o miłości między młodą guwernantką Stefcią Rudecką a arystokratą Waldemarem Michorowskim, której na drodze stają konwenanse i różnice społeczne. Mniszkówna kreśli przejmujący obraz polskiej arystokracji przełomu XIX i XX wieku, z jej snobizmem i sztywnymi zasadami. Historia, choć melodramatyczna, porusza ważne tematy wykluczenia i klasowych uprzedzeń, których doświadcza bohaterka. Styl autorki, choć dziś już nieco archaiczny, wiernie oddaje realia epoki. Trędowata to poruszająca opowieść o miłości i trudnych wyborach, która wciąż fascynuje kolejne pokolenia.

Najsłynniejszy polski melodramat. Przedwojenny bestseller, którym do dzisiaj zachwycają się rzesze czytelników. Historia nieszczęśliwej miłości ubogiej szlachcianki do arystokraty. Tak pokrótce można opowiedzieć o tej powieści.
Wiele osób zna tę historię z ekranu, jak również z książki. Ja czytałam ją pierwszy raz. Filmu też nie oglądałam. Więc dla mnie było to poznanie tego fenomenu.
Książka została wydana jako reedycja powieści, która powstała na początku XX wieku. Język, jaki w tamtym czasie był używany, dla nas współczesnych czytelników może być trudny, męczący czy niezrozumiały. Jednak ja czytając książkę od @waspos, miałam wrażenie, że język ten został bardziej unowocześniony w pewnych momentach. Dzięki temu książkę czyta się naprawdę łatwo i szybko.
Opisy przyrody są barwne, ciekawe i wnikliwe. Możemy zamknąć oczy i wyobrazić sobie miejsce, o którym mamy tylko słowa. Ale jakby je trochę skrócić, nie ubyłoby nam nic z fabuły.
Momentami było zabawnie, uroczo, ale i również nudno. Nic niewnoszące do fabuły dialogi powodowały, że przewracałam oczami.
Książka może i bardziej odnalazłaby swój urok w osobach, które, chociażby pamiętają takowe czasy. Ja jestem już osoba nowoczesna i momentami to przesłodzenie o idealizmie bohaterki, było dla mnie niezrozumiałe. Może w ten sposób autorka chciała pokazać zabieg oceny człowieka poprzez uprzedzenia. Jednak zbyt idealnie, zbyt cukierkowo i niestety dla mnie męcząco.
Niestety, ale ja mam bardzo mieszane uczucia do tej książki. Tak jak wspominałam wyżej, może to być spowodowane moim nieobyciem tamtych czasów. Jednak, jeśli są fani tej historii, to polecam spojrzeć na to kwieciste wydanie.
Recenzja tomu I i II możliwa dzięki wydawnictwu @waspos.