Rok 1920. Wojna Polski z Rosją bolszewicką
Agnieszka Knyt

Ocena: 5 (1 głosów)

Album Rok 1920 obejmuje zasadniczy okres wojny polsko-bolszewickiej: od stycznia 1920 do 12 października 1920 (podpisanie rozejmu) z naciskiem na – przełomowy dla wojny moment – bitwę warszawską. Wydarzenia tej wojny, a także jej kontekst społeczno-polityczny został przedstawiony z punktu widzenia obu stron konfliktu – Polaków i bolszewików, a także przedstawicieli mocarstw zachodnich: Francji i Wielkiej Brytanii. Album pokazuje również sytuację polityczną Polski w Europie, stosunek do konfliktu państw Europy Zachodniej oraz najbliższych sąsiadów Polski: Niemców, Ukraińców, Litwinów, Białorusinów.

Album zdjęciowo-tekstowy zbudowany jest jedynie z materiałów źródłowych – tworzących zbiorowy dziennik tamtego czasu, przedstawiający wydarzenia bezpośrednio, „od środka”, które zostały opatrzone wstępem i posłowiem historycznym prof. Janusza Odziemkowskiego. Kwerendy do albumu były prowadzone nie tylko w archiwach polskich, ale także w Rosji i Wielkiej Brytanii (Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie, Instytut im. Gen. Sikorskiego w Londynie). Pozyskaliśmy również wiele materiałów ze zbiorów prywatnych. Oprócz materiałów, które weszły już do kanonu tej wojny, wiele tekstów i zdjęć jest publikowanych po raz pierwszy. Teksty pokazują również wiele zapomnianych lub nie znanych wątków tej wojny (m.in. rolę polskiego wywiadu radiowego).

Teksty wybrane zostały ze wspomnień, dzienników, listów uczestników wojny (od szeregowców do generałów) oraz świadków (polityków, dyplomatów, mieszkańców Warszawy, Kijowa, chłopów itd.) z obu stron konfliktu, a także dokumentów wojskowych (rozkazów, depesz). W albumie są cytowani dowódcy polscy (m.in.: Marszałek Józef Piłsudski, generałowie: Stanisław Szeptycki, Antoni Listowski, Lucjan Żeligowski, Władysław Sikorski, Franciszek Latinik), bolszewiccy (m.in.: Michaił Tuchaczewski, Siemion Budionny, Wasilij Czujkow – późniejszy obrońca Stalingradu), ukraińscy (Symon Petlura), politycy i dyplomaci (polscy: Stanisław Grabski, Wincenty Witos, Maciej Rataj, Michał Kossakowski, Juliusz Zdanowski, bolszewiccy: Włodzimierz Lenin, Lew Trocki, francuscy: Maxime Weygand, brytyjscy: Maurice Hankey), a także świadkowie tej wojny (m.in.: Maria Dąbrowska, Witold Gombrowicz).

Materiał ikonograficzny obejmuje ponad 300 zdjęć (w dużej części dotąd nie publikowanych), plakatów, ulotek, grafik okolicznościowych, przedstawiających obie strony konfliktu. Dużym walorem albumu jest jego bogata szata graficzna (całość drukowana jest w kolorze, wiele plakatów, zdjęć poddrukowych).

Nowa wersja albumu została uzupełniona o niepublikowane dotąd teksty i zdjęcia z Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku.

Album został wydany również w języku angielskim.