Przemoc stosowana przez kobiety. Studium kryminologiczne
Marian Cabalski

Ocena: 6 (1 głosów)

Cel monografii

W opinii społecznej i licznych publikacjach funkcjonuje głęboko zakorzeniony stereotyp, że zjawisko przemocy ma charakter jednostronny: sprawcą przemocy jest mężczyzna, natomiast kobieta jawi się jako jej ofiara. Ten stereotyp jest tak głęboko osadzony jest w świadomości społecznej, że nie dostrzega się procesów i zdarzeń społecznych, które coraz dobitniej temu przeczą. Każdy publicznie nagłośniony akt przemocy ze strony kobiety w stosunku do dziecka czy dorosłej ofiary traktuje się ciągle jako odosobniony incydent, a nie utrwalającą się tendencję i wynik postępujących na naszych oczach zmian cywilizacyjnych. Taki coraz bardziej skrzywiony obraz życia społecznego, obejmujący wzajemne relacje między kobietami i mężczyznami w domu i w pracy przynosi poważne konsekwencje dla życia zbiorowego: rozpad rodziny, wzrost rozwodów, spadek liczby satysfakcjonujących związków, szerzenie się kultury singli, zmiany w sferze preferowanych systemów wartosci, narastanie zjawiska maskulinizacji kobiet i zniewieścienia mężczyzn, niepokojące zmiany demograficzne.

Kobiety przejmują męskie wzorce zachowania, w tym również te, które polegają na agresywności i stosowaniu przemocy. W polecanej monografii autor przytacza argumenty na poparcie tezy, że współcześnie obie płcie sytuują się zarówno po stronie sprawców, jak i ofiar przemocy. Liczy, że właściwe zrozumienie charakteru przemocy w relacjach damsko-męskich będzie korzystne dla obu stron, w tym zdecydowanie dla kobiet, którym pomoże spojrzeć na przemoc także z innej perspektywy.

Autor ma także nadzieję, iż sporządzone opracowanie pobudzi inicjatywy naukowe, służące wypracowaniu strategii i technik zapobiegania i przeciwdziałania opisanym postaciom i formom przemocy stosowanej przez kobiety, w tym domowej.

Do kogo może być ta publikacja kierowana:

Opracowanie jest adresowane do przedstawicieli nauk społecznych zajmujących się badaniem społecznych ról płci, interakcjami kobiet i mężczyzn oraz szybkim rozwojem tzw. kultury ,,unisex". Jego odbiorcami staną się również reprezentanci licznych zawodów zajmujących się prawnymi, psychosocjologicznymi i kryminologicznymi aspektami życia rodzin oraz bliskich związków mężczyzn i kobiet.

Zalety publikacji:

Monografia wypełnia wyraźną lukę poznawczą. Ma charakter innowacyjny i multidyscyplinarny, a jej wnioski oparte są na aktualnych osiągnięciach nauk społecznych: Takie podejście pozwala na wszechstronne ujęcie zachodzących procesów. W sposób obiektywny i rzeczowy ukazuję, że gwałtownie narasta problem przemocy (psychicznej i fizycznej) stosowanej przez kobiety wobec mężczyzn, innych kobiet, dzieci oraz osób w podeszłym wieku. Takie ujęcie stwarza podstawy merytoryczne i metodologiczne do dalszej interdyscyplinarnego rozpoznawania struktury i dynamiki tego bardzo niepokojącego zjawiska społecznego i psychologicznego.

W Polsce potwierdzeniem podstawowych wniosków niniejszej monografii jest m.in. utrzymująca się od kilku lat wysoka fala przestępstw popełnianych przez kobiety, bulwersujące opinie publiczną zabójstwa dzieci przez matki, a także masowo występujące zjawisko manipulacji uczuciowych wobec mężczyzn i dzieci w licznych spraw rozwodowych.

Autor w pracy przywołuje rezultaty badań zjawiska przemocy kobiet w kilkudziesięciu krajach świata.

Niewątpliwie walorem opracowania wydaje się to, iż pozbawione jest ono charakteru męskiego szowinizmu. Autor spostrzega problem w jego złożonych wymiarach, lubi i szanuje kobiety, w pełni docenia ich niezbywalne prawa do równouprawnienia we wszystkich sferach życia społecznego.

Główne cele naukowe

Podstawowym celem tego studium kryminologicznego jest ukazanie przyczyn, rozmiarów i charakteru zjawiska przemocy stosowanej przez kobiety. W pracy opisuję postacie i sposoby stosowania przemocy przez kobiety wobec mężczyzn, dzieci, innych kobiet oraz osób w wieku podeszłym. Ukazuję niezwykły fenomen głębokich zmian zachodzących w relacjach między płciami oraz odchodzenie w przeszłość tradycyjnego rozumienia męskich i kobiecych ról społecznych.

Jest oczywiste, że agresywni mężczyźni wyrządzają kobietom wiele krzywd i cierpień. Ale na przestrzeni życia dwóch ostatnich pokoleń coraz częściej widać, że agresywne kobiety nie szczędzą ich mężczyznom i innym kobietom. O tych pierwszych patologiach szeroko pisze się i dyskutuje, zaś o tych drugich - milczy.

Celem opracowania jest również jest przedstawienie rezultatów własnych badań terenowych dotyczących poziomu i charakteru kobiecej przemocy w małżeństwach i związkach partnerskich.

Opracowanie składa się z czterech części.

W pierwszej - omawiam przemoc stosowaną przez kobiety jako zjawisko społeczne. Przedstawiam je z wielu punktów widzenia. Przywołuję liczne wyniki badań socjologicznych, psychologicznych, pedagogicznych i kryminologicznych przeprowadzonych w około 50 krajach, w tym również w Polsce. Ukazuję przemoc kobiet w sferze przestępstw agresywnych, w zespołach pracowniczych oraz w rodzinach.

Na przemoc stosowaną przez kobiety patrzę przez pryzmat kilkunastu dziedzin nauki, w tym filozofii, antropologii, biologii, etologii, neurofizjologii, genetyki, socjologii, psychologii i psychiatrii, seksuologii, gerontologii, kryminalistyki oraz innych dyscyplin naukowych.

W drugiej części opisuję symptomatologię przemocy stosowanej przez kobiety. Opisuję środowisko rodziny jako miejsce występowania przemocy ze strony kobiet, motywy i pobudki kobiecej przemocy, syndrom maltretowanego męża, sylwetkę kobiety stosującej przemoc domową, a także najcięższą postać przemocy interpersonalnej jaką jest zabójstwo dokonane przez kobietę na osobie bliskiej.

Trzecia część dysertacji odnosi się do metodologii oraz analizy i oceny wyników badań własnych. Przedmiotem badań jest reprezentatywna populacja pełnoletnich mężczyzn mieszkających w trzech województwach polski centralnej i wschodniej oraz w Łodzi i Warszawie.

Czwarta część rozprawy to wnioski. Jednym z nich jest konstatacja, że kobiety coraz częściej dopuszczają się przemocy wobec innych ludzi. Kobieca przemoc ma charakter pośredni, emocjonalny i niejawny (męska - bezpośredni, instrumentalny, fizyczny). Kobiety preferują przemoc psychiczną nad fizyczną, jakkolwiek dość powszechnie naśladują męskie wzorce przemocy. W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach świata, mężczyźni coraz częściej stają się ofiarami przemocy stosowanej przez kobiety w małżeństwach (związkach partnerskich). W naszym kraju w roku 1999 na jednego mężczyznę - ofiarę przemocy w rodzinie przypadało 13 kobiet ofiar tej przemocy, w roku 2011 - na jednego takiego mężczyznę przypadało 6 maltretowanych kobiet. Jest to jedna z licznych - przedstawionych przeze mnie - obserwacji kryminologicznych, które ukazują jak dynamicznie rośnie skala zjawiska ujętego w tytule opracowania.