Pocztówki z Powstania
Wiktor Krajewski

"Wojnę poniekąd dziedziczy się wraz z genami. Ja czuję ją w mojej krwi." Cezary Harasimowicz

Wojenne dramaty, piekło zgotowane człowiekowi przez człowieka, traumatyczne wydarzenia zmieniające ludzi na zawsze. Przerażające wspomnienia, koszmary przeżytych katuszy, drzemiące w duszach tych, którzy przetrwali. Ale to też obdarzona szacunkiem pamięć o tych, którym się nie udało, zostali zamordowani w obozach, na ulicach miast, na drogach i we wsiach. Śmierć dotykająca wszystkich, nastawionych jedynie na przetrwanie, szukających bezpiecznego schronienia, jak i walczących zbrojnie przeciwko okupantom, oddanych powstańczych działaniom, czy pomagających innym w miarę własnych możliwości pomimo grożącego niebezpieczeństwa.

Tego nie można wymazać z kart historii, pozostawić w zapomnieniu, zbyt drastyczne i bolesne, aby nie przenosiło się na kolejne pokolenia. Utrwalane w postaci zbioru wspomnień, pozostałości emocji i rzeczowych pamiątek. Przekazywane następnym członkom rodziny, w naturalny sposób dołączane do świadectw dziedzictwa, znajdujące miejsce w sercach, nastawione na wybaczanie, uwieczniane w pamiątkowych albumach, intymnych zapiskach, z trudem wypowiadanych słowach. Różnorodne meandry ludzkich losów, uczestników i świadków wojennych wydarzeń, jakże wiele z nich do dziś niewyjaśnionych, które łączy wspólny ból, cierpienie, smutek i żal. Przestroga i ostrzeżenie przed podobną zagładą, ludobójstwem, zbrodnią, tragedią i niedolą.

Książka to właśnie przytoczone fragmenty odwołań do wojennej przeszłości, przypomnienie o bohaterach Powstania Warszawskiego, dzieciach, młodzieży i dorosłych marzących o prawdziwej wolności, spokojnej codzienności, możliwości snucia planów i marzeń nieograniczonych do jednego dnia czy nocy. To także silnie przemawiające do wyobraźni czytelnika czarno-białe zdjęcia, na których uchwycono chwile z życia Warszawy i jej mieszkańców, migawki ówczesnej rzeczywistości zatrzymane w czasie, obrazy wypełnione zniszczeniem i smutkiem, ale też nadzieją i wiarą. Wiele fotografii zamazanych, niewyraźnych, noszących ślady zniszczenia, ale mimo wszystko ocalałych, wymownie zawieszonych na granicy życia i śmierci. Publikację odbieram jako zachętę do przemyśleń, bodziec do znalezienia chwili na zadumę, spotkanie z historią sprzed ponad siedemdziesięciu lat, do dziś poznawaną i przeżywaną.

bookendorfina.pl

NIEWYCZERPANY

Powstanie Warszawskie to temat, który nigdy nie straci na aktualności. Co roku wydawanego są kolejne książki traktujące o tym wydarzeniu. Są to często suche sprawozdania i obiektywne wywody. Jednak te zainteresują tylko pasjonatów. To, co zaciekawi przeciętnego czytelnika, to relacja świadka.

"Książka ta nie powstała po to, żeby oceniać czy Powstanie Warszawskie miało sens. (...) Nie ma sensu zastanawiać się nad tym. Bo prawda jest taka, że nikt nie wie, jak by się zachował, gdyby jego wolność została brutalnie zabrana."

Zawsze będzie to subiektywna opowieść, pełna rozedrganych słów i nieformalnych zwrotów. Taka książka będzie miała zapach minionego strachu, żalu i zawahania. Będzie miała moc, by poruszać dusze.

WSPOMNIENIA

"Pocztówki z powstania" zawierają wspomnienia ośmiu osób, które w czasie powstania przebywały w Warszawie lub brały w nim udział.

"Z jednej strony Powstanie to poczucie wspólnoty, bohaterstwa i poświęcenia. Z drugiej, to zatrważająca liczba młodych ludzi, którzy poświęcili się, przelali krew za ojczyznę. Żadne pokolenie nie będzie w stanie odpowiedzieć, czy Powstanie miało sens, czy też nie. Jedno jest pewne: Powstanie to rzecz zastana i nikt nie cofnie już czasu."

Ta forma komunikacji z czytelnikiem posiada zarówno zalety, jak i wady. Pozwala na bliższy kontakt odbiorcy z przeszłością, wywołuje silne emocje i tworzy więź.
Wybór autora świadczy o jego wierze w osoby relacjonujące i pewności siebie. Zawsze istnieje jednak prawdopodobieństwo, że opowiadający nie posiadają zdolności barda. Wtedy książkę, chociaż ta bez wątpienia posiada wiele cennych informacji, czyta się ciężko i długo.

"Wojnę poniekąd dziedziczy się wraz z genami. Ja czuję ją w mojej krwi."

Krajewski pozwolił, by ci, którzy doświadczyli Powstania samodzielnie o nim opowiedzieli. Ich interesujące i wzruszające relacje opatrzył licznymi zdjęciami. Książka nie tylko przybliża czytelnikowi obraz Powstania, ale także za pomocą rozedrganych ujęć ukazuje niewielkie odłamki ówczesnej rzeczywistości.

POCZTÓWKI

"Pocztówki z powstania" to książka bardzo krótka. Wspomnienia są zwięzłe, ale poruszające. Zapadają w pamięć i rzeczywiście przypominają pocztówki. Zapisane dość dużą czcionką przykuwają uwagę z równą siłą jak okładka.

"Wojna uczyniła mnie zupełnie innym człowiekiem. Pełnym strachu, obaw. Wojna jest straszna. To prawdziwe piekło na ziemi."

Jest to pozycja, z którą warto się zapoznać. Niewielka objętość oferuje wystarczającą, ale nie przytłaczająca ilość materiału. Zdjęcia sprawiają, że wszystko, co napisane, staje się choć trochę namacalne. Autor oferuje czytelnikowi lekturę, która jest idealnym wstępem i zachętą do zgłębiania tematu.