Panna Austen
Gill Hornby

Z prawdziwą przyjemnością wraz z autorką zapraszam Was do świata Cassandry Austen, siostry Jane. Od śmierci sławnej pisarki minęło kilkanaście lat. Cassandra jest teraz kobietą w sile wieku. Nigdy nie wyszła za mąż, nie ma dzieci. Przez całe życie poświęcała się, dbała i opiekowała się innymi ludźmi. Z Jane łączyła ją niezwykła więź. Po jej śmierci Cassandra postanowiła chronić jej reputację. Jednak na plebani w Kintbury leży pakiet listów, który powinien pozostać ukryty na wieki.

Cassandra musi podjąć jedną z najtrudniejszych decyzji: jaką Jane poznają następne pokolenia czytelników?

"Panna Austen" zachwyciła mnie i zauroczyła. Język powieści przypominał mi twórczość samej Jane Austen. Jej książki są aktualne po dziś dzień. Emocje, uczucia, problemy, wybory głównych bohaterów są ponadczasowe, a obserwacje poczynione przez pisarkę, nie straciły nic ze swej przenikliwości.

Bardzo podobało mi się to, że autorka w swojej powieści poświęciła tak wiele miejsca i uwagi - kobietom, które choć często pomijane, miały ogromny wpływ na wiele spraw. 

Postać Cassandry została bardzo ciekawie przedstawiona. Siła jej charakteru była imponująca, ale niektóre jej wybory mnie dziwiły. 

Dzięki listom, które odnalazła siostra Jane, cofamy się do przeszłości i poznajemy wydarzenia, które miały duży wpływ na całą rodzinę Austenów.

Powieść Gill Hornby sprawiła, że po raz kolejny mogłam być bliżej Jane Austen. Co prawda, fakty z jej życia, opisane w książce, nie stanowiły dla mnie tajemnicy, ale dowiedziałam się kilku rzeczy o jej siostrze, Cassandrze.

Bardzo się cieszę, że dowiedziałam się o tej książce i że trafiła ona w moje ręce. Czytanie jej było dla mnie ogromną przyjemnością. 

„Cassandra pierwszy raz przekroczyła ten próg jako młoda kobieta. Była wtedy wysoka i szczupła; wielu uprzejmie określało ją jako ładną. (…) Rodzina zgromadziła się tłumnie, by ją powitać (…) Ona stała nieruchomo i napawała się swoją pozycją! Mocą tej chwili! Nadal spoglądała w lustro, jeśli musiała. Wiedziała, ze teraz nie można jej uznać za szczupłą, lecz chudą. (…) A ludzie, którzy ją wtedy kochali, odeszli – jej też już prawie nie było. Ci, którzy ją dziś przyjmowali (…) znali oczywiście jej historię, ale nie mieli pojęcia, jak wyglądała prawda. Bo kto patrzył na starszą panią i widział w niej młodą damę, którą kiedyś była?” [1].

Jane Austen nikomu przedstawiać nie trzeba. Angielska pisarka zdobyła sławę i nieśmiertelność, a jej powieści weszły do kanonu literatury światowej, doczekały się wielu adaptacji i ekranizacji. Podobnie sama postać Austen budzi do dziś zainteresowanie, jej życie jest przedmiotem licznych opracowań, biografii, a nawet filmów. Autorka „Dumy i uprzedzenia” miała dużą rodzinę i siedmioro rodzeństwa, w tym jedną siostrę. Cassandra Austen jest zdecydowanie mniej znaną z panien Austen, a w pamięci kolejnych pokoleń zapisała się wyłącznie jako siostra słynnej powieściopisarki. Ale to właśnie Cassandra staje się główną bohaterką „Panny Austen” Gill Hornby i postacią z której perspektywy opowiedziano historię.

Plebania w Kintbury kryje nie jeden sekret i była świadkiem wielu intryg i wydarzeń. W 1840 roku odwiedza ją podstarzała już Cassandra w poszukiwaniu listów swojej siostry i w celu ochrony jej pamięci. Parafia lada chwila ma przejść w ręce kolejnego proboszcza, a to oznacza opróżnienie budynku z rzeczy i dokumentów zgromadzonych przez dziesiątki lat. Panna Austen nie może dopuścić, aby dostały się one w niepowołane ręce, a reputacja jej ukochanej zmarłej Jane w jakikolwiek sposób ucierpiała.

Hornby stworzyła historię, której podwalinami są prawdziwe wydarzenia i fakty historyczne. Podróż Cassandry, jej misja i niektóre z przeżyć są jednak wariacją na temat losów sióstr Austen. Angielska pisarka intrygująco łączy rzeczywistość z fikcją i prowadzi akcję przez meandry życia Jane Austen wplatając w nią potwierdzone fakty z życia twórczyni „Perswazji”.

Wyprawa Cassandry jest dla niej okazją do nostalgicznych wspomnień i swego rodzaju rozliczeniem z przeszłością i podsumowaniem życia. Akcja przelata się z wydarzeniami sprzed kilkudziesięciu lat – z młodości głównej bohaterki. W jej wspomnieniach wszyscy Austenowie wciąż żyją, a brzemię staropanieństwa nie ciąży tak bardzo jakby się mogło wydawać. Przy czym przecież niezamężna kobieta w XIX wieku nie miała zbyt wielu możliwości decydowania o sobie i dokonywania wyborów. Jednocześnie Hornby snuje wątek rodziny dawnego narzeczonego Cassandry i losów zajmowanej przez nich plebanii.

„Panna Austen” łapie czytelnika w sidła interesującej fabuły już od pierwszych stron i dalej toczy się niczym rasowe czytadło. Hornby ciekawie stylizuje korespondencję Jane z członkami rodziny i snuje domysły na temat życia uczuciowego sióstr Austen. Powieść kipi humorem – rozśmiesza anegdotkami i żartami, które mogliby równie dobrze wypowiedzieć bohaterowie powieści autorki „Mansfield Park”. Zabiera w świat w którym żyła Austen i stworzone przez nią postacie.

Każda kolejna książka traktująca o Jane Austen budzi zainteresowanie wśród wielbicieli jej prozy. Powieść Hornby nie zawodzi, pozwala zanurzyć się w XIX wiek, angielską wieś i poznać prawdziwe miejsca, które były świadkami wydarzeń, jakie już na zawsze zostaną owiane tajemnicą.

[Recenzja opublikowana na innych portalach czytelniczych]

[1] Gill Hornby, „Panna Austen”, przeł. Katarzyna Malita, wyd. Świat Ksiażki 2021, str. 16.