Odzyskany 46
Grzegorz Kalinowski

W powieści „Odzyskany 46” komisarz Wincenty Rybski jest nie tylko ścigającym ale i ściganym. Zmienia się również jego rola, nie jest jak dotychczas głównym śledczym, ale asystującym Tomaszowi Jungowi. Zadanie Tomasza Junga to schwytanie nazistowskiego zbrodniarza. Do przeprowadzenia tej akcji wyznaczono również Specgrupę o nazwie Glaca. Czy go schwytają i kto ściga Rybskiego? Zachęcam do odkrycia tej pasjonującej historii, którą troszkę przybliżę.

Narrator prowadzi nas w powieści przez Ziemie Odzyskane, które nie tylko pokazują obraz wojny, zniszczeń, zabójstw, samobójstw, ale również obraz po jej zakończeniu:

„Wojna nie tylko zabijała, ale i komplikowała ludzkie losy, była jak wielka maszyna losująca na loterii, z której jedni wypadali jako przegrani, a drudzy dostawali drugą szansę, często po drodze łącząc się w pary z innymi ludźmi. Wraz z jej końcem wcale nie zrobiło się normalniej, loteryjny bęben z ludzkimi losami ruszył na nowo, może wolniej, ale w nowym kierunku, zaczęła się wędrówka ludów”.

Narratorów jest kilku, co pozwala nam poznać opowieści innych ludzi, z różnych perspektyw o wojnie i o czasie po wojnie. Wszystkie historie przepełnione smutkiem, żalem, że wojna musiała się wydarzyć i miał szczęście ten, kto przeżył a teraz ludzie próbują się odnaleźć w nowej rzeczywistości. Fakty wymieszane z fikcją literacką nadają powieści dramatyczny, sensacyjny charakter. Ludzie chcą się odnaleźć na gruzach, zacząć mieszkać i żyć normalnie, kochać, zapewnić byt swoim dzieciom, dać im bezpieczeństwo. Jednak gdy dookoła gruzy, szabrowanie, mafia, złodziejstwo, nic nie jest proste. Dobrzy ludzie jak Lena Kuhler a później i Ola Fuchs, walczą o Żydowskie dzieci, które były: „na wpół dzikie, chore i wynędzniałe”. Najbardziej wstrząsającym dla mnie była opowieść o Lajos'ie, którego Ola poznała jeszcze będąc w Wiedniu. Niewyobrażalna trauma, jaką musi przeżyć dziecko widząc Wielką Akcję, akcję likwidacyjną getta.

Fakty historyczne pokazane z zupełnie innej strony, tej ludzkiej. Podczas wojny i na wojnie nie wiemy komu ufać, kto jest kim czy przyjacielem czy wrogiem, kto jest ściganym a kto ścigającym.

Zachęcam do lektury, by poznać oblicze wojny i czasu powojennego z perspektywy różnych ludzi.

Za egzemplarz do recenzji dziękuję Wydawnictwu Skarpa.