Niezwykłe zmysły. Jak zwierzęta odbierają świat
Ed Yong

"Niesamowite zmysły. Jak zwierzęta odbierają świat" to książka niezwykła pod wieloma względami. Przede wszystkim nie jest zbiorem ogólników czy pobieżnych informacji, a wręcz przeciwnie. Ed Yong dokładnie zgłębia kolejno poruszane zagadnienia. Jego wnikliwość zadziwia i wprawia w podziw, ponieważ dotarcie do odpowiednich źródeł oraz wyselekcjonowanie, a przy okazji zweryfikowanie najistotniejszych kwestii z pewnością było bardzo angażujące, a jednocześnie niesamowicie wciągające dla osoby zainteresowanej tematem.

Od razu uprzedzam, że to nie jest lektura na jeden wieczór czy nawet weekend. Warto czytać ją bez pośpiechu i z uwagą, ponieważ w przeciwnym razie można przegapić wiele szczegółów, które sporo wyjaśniają. Dostajemy wnikliwą analizę z porównaniem różnych grup zwierząt. Wszystko jest napisane przystępnym językiem, a ważniejsze pojęcia są na bieżąco wyjaśniane. Czasem nawet autor decyduje się tłumaczyć, dlaczego coś nie występuje u człowieka i jakie ma to znaczenie pod kątem ewolucyjnym. Dostajemy niesamowite, a czasem wręcz zaskakujące historie, ale do poznania wielu tajemnic potrzebne jest zrozumienie, że na sporo spraw trzeba spojrzeć w zupełnie inny sposób, ponieważ patrzenie z perspektywy typowo ludzkiej uniemożliwiłoby dotarcie do tego, co zostało odkryte.

Wielu biologów zajmujących się zmysłami ma wykształcenie artystyczne, co pewnie umożliwia im wyjście poza percepcyjne światy, które automatycznie tworzą nasze mózgi.

Ciekawostki: badaczka zajmująca się wzrokiem mątw i innych głowonogów ma prozopagnozję (nie potrafi rozpoznać znajomych twarzy - nawet własnej matki), widzeniem barwnym u motyli zajmuje się człowiek ze ślepotą czerwono-zieloną, osoba starająca się poznać sygnały wizualne i wibracyjne pawi ma niewielkie różnice w widzeniu kolorów (jedno oko nadaje wszystkiemu lekko czerwonawy odcień).

(...) wielu biologów zajmujących się zmysłami odbiega od większości osób pod względem percepcji. (...) Być może ludzie doświadczający świata w sposób uznawany za nietypowy mają intuicyjne wyczucie granic typowości.

Z pewnością nie każdy zdaje sobie sprawę, że zrozumienie działania naszych układów czuciowych zawdzięczamy w dużej mierze różnym zwierzętom. Oczy homara były np. inspiracją do tworzenia teleskopów kosmicznych, a sonar wojskowy ulepszono dzięki badaniu echolokacji u delfinów. Autor nie ma problemu z przyznaniem się również do niewiedzy, a wręcz wskazuje obszary, które wymagają badań.

"Niesamowite zmysły" to książka, w której jest tyle niesamowicie interesujących treści, że trudno wybrać te najciekawsze, które szczególnie zwróciły moją uwagę. Z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie - zarówno miłośnicy psów, jak i pająków. To tylko dwa pierwsze przykłady, które przyszły mi na myśl po zerknięciu na spis treści. Nie tylko on jednak stanowi drogowskaz co do treści, ponieważ w przypadku tej publikacji godna podziwu jest również niezwykle obszerna (kilkudziesięciostronicowa) bibliografia, która pozwala dotrzeć i poszerzyć najbardziej interesujące z poruszonych w książce kwestii.