Od Babiego Jaru do Buczy
Przenikliwe śledztwo, a zarazem mistrzowska realizacja formy dziennika, jednocześnie opisowego i literackiego
Ukraina od dawna wypełniona jest ,,kłopotliwymi miejscami", zawstydzającymi wszystkich, bez względu na to, po której stronie postsowieckiej polityki pamięci stoją. Nieprzerwana sekwencja zbrodni - zbrodni stalinizmu, nazizmu, nacjonalistów, Rosjan... I ta porażająca świadomość śladów, które nikną - tak szybko, tak łatwo.
Gdy Jonathan Littell wraz z fotografem Antoine'em d'Agatą zaczynali badać ślady, jakie pozostały w krajobrazie Babiego Jaru w Kijowie po masakrze Żydów w 1941 roku, nie sądzili, że rzeczywistość napisze tak brutalny ciąg dalszy. Rosyjska agresja na Ukrainę w 2022 roku zostawiła swoje dziedzictwo barbarii, której synonimem na zawsze będą już Bucza i Irpień.
Littell i d'Agata wznawiają pracę w innej formie i w innym miejscu. Pisarz obserwuje, słucha, zbiera świadectwa, czasem cofając się głęboko w przeszłość, aby zmierzyć się z meandrującą opowieścią i zachodzącymi na siebie obrazami i pytaniami. Fotograf tworzy kod wizualny równie skuteczny w ujawnianiu brutalnej rzeczywistości wojny jak precyzyjny, nawracający, obsesyjny język Littella.
Piękno tej książki bierze się z bezpośredniego, a zarazem delikatnego sposobu, w jaki prochy tej zbroczonej krwią ziemi przeniesione zostały do literackiej urny, w której nic nie będzie zapomniane.
,,Les Inrockuptibles"
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data wydania: 2025-01-29
Kategoria: Literatura piękna
ISBN:
Liczba stron: 320
Tytuł oryginału: Un endroit inconvenient
Kłopotliwe miejsce” to wspólne dzieło pisarza Jonathana Littella i fotografa Antoine’a d’Agaty, które stanowi głębokie i poruszające studium miejsc naznaczonych tragiczną historią Ukrainy. Początkowo autorzy skupili się na Babi Jarze w Kijowie, miejscu masakry Żydów w 1941 roku, jednak rosyjska inwazja na Ukrainę w 2022 roku skłoniła ich do rozszerzenia projektu o współczesne miejsca zbrodni, takie jak Bucza i Irpień.
Littell, znany z powieści „Łaskawe”, w swojej narracji łączy obserwacje teraźniejszości z głębokim zanurzeniem w przeszłość, tworząc literacki dziennik, który ukazuje meandry ludzkiej pamięci i zapomnienia. Jego precyzyjny i refleksyjny styl pozwala czytelnikowi zrozumieć skomplikowane warstwy historii i ich wpływ na współczesność.
D’Agata, poprzez swoje fotografie, tworzy wizualny kod, który ujawnia brutalną rzeczywistość wojny. Jego obrazy nie tylko dokumentują, ale również prowokują do głębszej refleksji nad naturą przemocy i cierpienia. W wywiadzie dla „Meduzy” d’Agata podkreślał wyzwanie, jakim było uchwycenie niewidzialnego bólu wojny oraz znaczenie miejsc takich jak Babi Jar, gdzie przeszłość i teraźniejszość przenikają się nawzajem.
Książka została doceniona za bezpośredni, a zarazem delikatny sposób przedstawienia trudnych tematów, podkreśla, że piękno tej publikacji wynika z umiejętności przeniesienia prochów zbroczonej krwią ziemi do literackiej urny, w której nic nie zostanie zapomniane.
„Kłopotliwe miejsce” to lektura wymagająca, ale niezwykle wartościowa dla tych, którzy pragną zrozumieć skomplikowaną historię Ukrainy oraz mechanizmy pamięci i zapomnienia. Połączenie literackiej narracji Littella z poruszającymi fotografiami d’Agaty tworzy dzieło, które na długo pozostaje w pamięci czytelnika.
Książka „Kłopotliwe miejsce” Antoine’a d’Agaty i Jonathana Littella przypadnie do gustu osobom poszukującym literatury na pograniczu sztuki i historii, która nie boi się podejmować trudnych tematów. To lektura idealna dla miłośników literatury faktu i reportażu . Osoby, które cenią sobie realistyczne, dogłębne analizy historycznych wydarzeń, znajdą tu zarówno bogaty kontekst historyczny, jak i współczesne spojrzenie na miejsca dotknięte tragedią.
Książka spodoba się również czytelnikom literatury wymagającej i refleksyjnej , ponieważ narracja Littella, znana z jego wcześniejszego dzieła „Łaskawe”, wymaga skupienia i otwartości na głębsze przemyślenia. Książka zachęca do rozważań nad pamięcią, zapomnieniem i wpływem przeszłości na teraźniejszość.
Polecam tę książkę osobą interesujących się psychologią i filozofią wojny . Kłopotliwe miejsce” stawia pytania o ludzką naturę, mechanizmy przemocy i radzenie sobie z traumą, co może zainteresować czytelników pasjonujących się psychologicznymi i filozoficznymi aspektami konfliktów zbrojnych.
To książka dla tych, którzy nie boją się trudnych tematów i poszukują literatury, która pozostawia trwały ślad w myśleniu o historii, kulturze i ludzkości. Książka może do łatwych nie należy, ale na pewno jest warta przeczytania.
Przeczytane:,
(czytaj dalej)