Recenzja książki: Testament Caravaggia

Recenzuje: kalina

Książka przedstawia ostatnie kilka lat życia Caravaggia. Jest on genialnym malarzem, wyprzedzającym epokę o lata świetlne, ale jego postawa jako człowieka budzi wiele zastrzeżeń. Upija się na umór. Prowadzi bardzo bujne życie seksualne. Terroryzuje swoich modeli i uczniów. Chodzi miesiącami w tym samym ubraniu, praktycznie go nie zdejmując. Jest bardzo porywczy, skłonny do obrażania ludzi i bójek. Małym usprawiedliwieniem może być fakt, że ma prawo czuć się sfrustrowany. Jego geniusz nie spotyka się bowiem ze zrozumieniem. Musi nieraz parokrotnie poprawiać obrazy, żeby zostały zaakceptowane. Szczególną wrogość odczuwa ze strony Kościoła.

Dostojnicy watykańscy uznają jego malarstwo za heretyckie, ponieważ nadaje Chrystusowi, Matce Boskiej i świętym twarze pospolitych ludzi, często tych zepchniętych na margines. Watykan zresztą przeżywa w tym czasie bardzo trudny okres. Kardynałowie są skłóceni i podzieleni na wrogie obozy. Po śmierci starego papieża zostaje wybrany nowy. Umiera jednak w tajemniczych okolicznościach zaledwie trzy tygodnie po objęciu władzy, a na Tronie Piotrowym zasiada zupełnie inny człowiek, związany z przeciwną frakcją. To właśnie państwo kościelne stoi za podstępną próbą zniszczenia malarza. Caravaggio, jak zwykle pijany, wdaje się w kolejną bójkę. Zostaje ciężko ranny. Jeden z jego przeciwników zostaje zamordowany przez człowieka nasłanego przez Watykan.

Oczywiście o zabójstwo zostaje posądzony artysta. Dzięki pomocy swojej asystentki Neriny- młodej malarki, która nieraz ratowała go z różnych opresji przedostają się z Rzymu do Neapolu. Po jakimś czasie zostają zmuszeni do kolejnej ucieczki- tym razem na Maltę. Jednak tam też nie jest bezpieczny. Cały czas ścigają go wysłannicy papieża. Jego tropami podąża także pewien tajemniczy człowiek żywiący do niego zapiekłą nienawiść. Jakie są źródła tej nienawiści? Ile mrocznych tajemnic kryje przeszłość genialnego artysty? Czy jemu i Nerinie uda się wyjść cało z licznych niebezpieczeństw? I kim właściwie jest jego asystentka? Zainteresowanych odpowiedziami na te pytania zapraszam do lektury. Walorem książki jest nie tylko żywa, wciągająca akcja i sprawnie prowadzone wątki. Wielką zaletą są też bardzo wiarygodne próby rekonstrukcji sposobu myślenia słynnego malarza.

Przytoczę dla przykładu kilka najważniejszych fragmentów, w których wielki mistrz zwraca się do swoich uczniów: "Wasze spojrzenie nie może być zmącone idealizowaniem malowanych postaci. Jeśli Bóg stworzył ten świat, jakim jest, to stworzył tak samo piękno, jak i niedoskonałość. Bez niedoskonałości bowiem nie ma piękna". "Przykuwa twoją uwagę! I właśnie tego musimy dokonać przez nasze obrazy. Ludzi zmęczonych pracą, pogrążonych w żałobie, szukających nadziei i pocieszenia, ich wszystkich nie wolno karmić scenami pozbawionymi życia, na które nie opłaca się rzucić nawet spojrzenia, bo setki malarzy od setek lat przekuwało te same pomysły w te same malowidła". "Musicie modelować światło jak glinę. Dopiero oświetlone kolano, udo, dłonie, które wystają z rękawów i opromienione są nieokreślonym światłem, albo części ubrania, odpowiednio oświetlone, nadają obrazowi życie. A wy musicie dać temu życiu zabłysnąć. Nie zapominajcie, że istnieje różnica pomiędzy egzystencją doczesną i pozaziemską, a przede wszystkim pamiętajcie, że tę różnicę musicie wydobyć za pomocą pędzla." Opowieść jest pełna rozmaitych barw, z wyrazistymi portretami. Przypomina obraz namalowany przez wielkiego malarza- mistrza, a nie rzemieślnika. Polecam.

Kalina Beluch