Recenzja książki: Listy starego diabła do młodego

Recenzuje: Dorota Karolina Dęga

Listy starego diabła do młodego to niezwykła powieść epistolarna, którą można traktować jako poradnik życiowy, napisany w raczej niekonwencjonalny sposób. Młody mężczyzna, żyjący w niełatwych czasach II wojny światowej, przeżywa naprawdę ciężki okres w życiu. Staje się uosobieniem człowieka zagubionego w otaczającym go świecie. Jego losy poznajemy za sprawą listów, pisanych przez Krętacza - wysokiego urzędnika piekielnego, do jego bratanka - Piołuna, który ma za zadanie sprowadzić mężczyznę na "dobrą" drogę. Krętacz, reprezentujący siły piekielne, jest niezwykle inteligentny. Jego elokwencja i wyrachowanie wskazuje na ogromną wiedzę oraz pewność siebie. Zastosowana konwencja podkreśla niezwykły kunszt oraz inteligencję samego autora.

Lewis porusza w książce wiele tematów dotyczących człowieka, jego życia i wiary. Diabeł w swoich listach nazywa ludzi "pacjentami". Sugeruje tym samym, że chrześcijaństwo to specyficzny rodzaj choroby, na którą zapada ludzkość, a zło jest jedynym na nią lekarstwem. Krętacz, pisząc wskazówki dotyczące efektywnego kuszenia, obnaża niedoskonałości ludzkiej psychiki. Pokazuje tym samym, jak łatwo manipulować dziwnym bytem, jakim jest człowiek. 

Powszechna opinia na temat zła głosi, że szatan nie może znieść pogardy i drwiny. Uśmiech musi pojawić się na ustach czytelnika podczas lektury opisu tego, jak bardzo diabła doprowadzają do szału osoby ciche, skromne, oddane innym. Niepozorne osóbki, odporne na kuszenie i cieszące się najdrobniejszymi osiągnięciami. Jednak najbardziej irytująca zdaje się być dla diabła miłość, zarówno człowieka do człowieka, jak Boga do człowieka i człowieka do Boga. Szatan nie jest w stanie zrozumieć bezinteresowności tego pięknego uczucia. Próbuje doszukać się w nim drugiego dna, innych pobudek.

Zaskakujące jest to, że za sprawą postaci upadłego anioła, ducha ciemności i grzechu, C.S. Lewis uczy człowieka prawdziwej wiary. Przeczytanie Listów starego diabła do młodego sprawia, że czytelnik zaczyna doceniać to, co ma i cieszyć się błahostkami. To wspaniała lektura dla ludzi tkwiących na rozstajach dróg, dla wątpiących, potrzebujących bodźca, by ich życie wróciło na właściwe tory.