Recenzja książki: Lalka z Lizbony

Recenzuje: Patryk Obarski

Stare kamieniczki, brukowane chodniki i słońce. Brzmi jak idylla? Nie dla każdego, o czym przekonują się bohaterowie najnowszej powieści Iwony Słabuszewskiej-Krauze Lalka z Lizbony.

Inez czuje, że lato spędzone w Lizbonie będzie najważniejszym w jej życiu. Nie ma jednak pojęcia, że niewiele wspólnego będą miały z tym turystyczne atrakcje. Kiedy pewnego ranka budzi się, u boku nie znajduje narzeczonego, a w pokoju obok nie ma też jej przyjaciółki, nie potrafi zrozumieć, co tak naprawdę się stało. I dlaczego jedyne, co pozostało po jej bliskich, to nieumyte kubki po kawie w zlewie.

Wiele lat wcześniej Carlos wychodzi z mieszkania jedynie po papierosy. To ostatnie jego zakupy, bo wracając, zastaje otwarte drzwi i czekających na niego funkcjonariuszy. Wie, że przyszli po niego i prawdopodobnie po raz ostatni widzi ciężarną żonę.

Florinda z kolei od lat w samotności zajmuje się reperowaniem lalek, za godne uznając jedynie towarzystwo swojego kota. Jednak nie zawsze tak było, o czym doskonale pamięta.

Każda z tych osób kogoś straciła, a właśnie to lato we współczesnej Lizbonie da im szansę na powrót do przeszłości. Szybko okaże się jednak, że nie zawsze będą to powroty przyjemne i oczekiwane. Każda historia ma bowiem swoją ciemną stronę.

W powieści Lalka z Lizbony Iwona Słabuszewska-Krauze zabiera czytelników na spacer starymi portugalskimi uliczkami. Poznajemy jednak nie najpopularniejsze zabytki opisywane w przewodnikach, ale kryjące się za nimi ludzkie historie.

Chociaż Lalka z Lizbony jest powieścią obyczajową, nie brak w niej intryg. Autorka pokazuje, że w ludzkim życiu wiele jest tajemnic, a prawdę ukrywamy nawet – a może raczej: przede wszystkim – przed najbliższymi.

 Prawda jest jak śliska ryba, łatwo wymyka się z rąk – wyszeptał. – Proszę pamiętać: co jest nią dziś, jutro może okazać się fałszem.

W nowej powieści Słabuszewskiej-Krauze istotni są ludzie i ich historie. Autorka daje każdemu z bohaterów szansę na to, by mógł opowiedzieć o swoim życiu. Powracając do przeszłości, kolejne postaci dokonują potrzebnego im rozliczenia z dawnymi grzechami.

Mnogość bohaterów powieści może nieco przytłaczać – zwłaszcza, gdy początkowo wydaje się, że ich historie nie są ze sobą powiązane. Iwona Słabuszewska-Krauze powoli jednak odkrywa przed czytelnikami koleje losów poszczególnych postaci, które – niczym dobrze dobrane puzzle – zaczynają tworzyć jedną całość, siatkę powiązań. Tym samym w Lalce z Lizbony nie ma jednego głównego bohatera, ale kilka pierwszoplanowych postaci, których losy nieoczekiwanie się łączą.

W lekturze powieści istotna jest nie tylko przeszłość, ale również samo miasto, co uwypuklone jest już w tytule. Słabuszewska-Krauze niejako konfrontuje dzisiejszą Portugalię z krajem tym za czasów panowania dyktatora Salzara. Nie poddaje dawnej Portugalii jedynie krytyce, a raczej – za sprawą swoich bohaterów – przygląda się zmianom, jakie nastąpiły na przestrzeni lat.

Lalka z Lizbony to historia, w której tajemnice po latach wychodzą na światło dzienne. To spacer po starych uliczkach, to wizyty ciasnych sklepikach i bezsenne noce na poddaszach kamienic. Wreszcie: to opowieść o ludziach, którzy poznają prawdę. 

Tagi: literatura piękna