Recenzja książki: Ikona. Podręcznik malarstwa ikonowego i ściennego

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Tradycja pisania ikon sięga zamierzchłych czasów. Wraz z Aidanem Hartem, autorem znakomitej książki Ikona. Podręcznik malarstwa ikonowego i ściennego, czytelnik ma okazję poznać tę najpiękniejszą ze sztuk liturgicznych od jej początków i w najdrobniejszych szczegółach. Imponujący format i niezwykle staranne wydanie podręcznika sprawiają, że po książkę Harta warto sięgnąć nie tylko w poszukiwaniu wskazówek do pracy nad ikoną, ale także by zgłębić podstawy teologiczne i historię tej fascynującej sztuki.

Już po przejrzeniu pierwszych kilkunastu stron książki czytelnik zauważy, że ma przed sobą dzieło monumentalne. Staranność i dbałość o dobór słów, liczne cytaty zaczerpnięte z Biblii, tekstów źródłowych czy życiorysów świętych oddają ogrom pracy, jaki autor włożył w przygotowanie publikacji. A to dopiero początek. Drobiazgowo opisane podstawy teologiczne ikony ukazują, z jak wielkim zaangażowaniem autora w kwestie wiary czytelnik ma do czynienia. Całości dopełniają znakomicie zaprezentowane szczegóły dotyczące pisania ikon: od projektu i przygotowania deski począwszy, przez jej gruntowanie, dobór – a co za tym idzie – symbolikę kolorów, po wykańczanie dzieł i ich złocenie. W książce nie zabrakło, oczywiście, rozdziału poświęconego ikonostasowi – jego roli i sposobom umieszczania ikon w kościołach i kaplicach. Wiele miejsca autor poświęcił technikom i materiałom, z jakich korzystają ikonopisarze. Oprócz stosowanych pędzli, czytelnicy dowiedzą się wiele o technice tempery jajecznej, malowidłach ściennych, freskach czy też technice secco. Autor kończy swoją opowieść informacjami dotyczącymi fotografowania ikon – omawia warunki oświetleniowe i sprzęt, niezbędne do dobrego przedstawienia i uwiecznienia dzieła sztuki.

Sięgając po książkę Aidana Harta z jednej strony otrzymujemy wyczerpujący i imponujący podręcznik, który pozwoli zgłębić wiedzę dotyczącą pisania ikon wszystkim adeptom tej sztuki, a z drugiej - fascynujący przewodnik po jednej z najpiękniejszych sztuk sakralnych, ze szczegółowymi opisami dotyczącymi jej historii, tradycji i inspiracji, z których czerpie. Bogactwo faktów i mnogość praktycznych informacji przytoczone na kartach książki Harta plasują książkę na jednym z najwyższych miejsc jeśli chodzi o literaturę specjalistyczną.

Ikona. Podręcznik malarstwa ikonowego i ściennego to publikacja wydana z ogromną starannością i dbałością o szczegóły. Duży, poziomy format książki ułatwia przyswajanie zaprezentowanych – przede wszystkim praktycznych – informacji o sztuce pisania ikon. Kredowy papier dodaje publikacji elegancji, a reprodukcje ikon prezentują się imponująco. Dodatkowym atutem książki są rysunki techniczne, ilustrujące chociażby funkcje gruntu, przygotowywania deski, czy też jej polerowania. W książce znajdziemy także fotografie przedstawiające ikonopisarzy podczas pracy nad ikonami, narzędzia, jakimi się posługują, sposoby cieniowania i mieszania kolorów. Bardzo interesująco zaprezentowane zostały także etapy pracy nad powstawaniem konkretnego malowidła, np. krok po kroku śledzimy malowanie ikony Świętego Jana Chrzciciela.

Aidan Hart to profesjonalny ikonopisarz, który w 2009 roku założył Wydział Malarstwa Ikonowego i Ściennego na The Prince’s School of Traditional Art. Swoją wiedzą i umiejętnościami dzieli się ze studentami, a za sprawą publikacji Ikona. Podręcznik malarstwa ikonowego i ściennego - również z czytelnikami na całym świecie.

Publikacja Aidana Harta napisana jest stosunkowo przystępnie, choć liczne nawiązania do tekstów źródłowych czy też fachowa terminologia sprawiają, że jako pierwszych odbiorców książki wskazać możemy osoby na co dzień zajmujące się sztuką sakralną czy też malarstwem. Nie oznacza to jednak, że nieobyci z tematyką odbiorcy nie znajdą w publikacji interesujących informacji. Po książkę Aidana Harta warto sięgnąć, by zrozumieć teologię ikony i poszerzyć swoją wiedzę dotyczącą tej dziedziny sztuki.