Recenzja książki: Co kryje się w naszych genach? Największa łamigłówka ludzkości
Recenzuje: Danuta Szelejewska
Sprawa dziedziczności i zmienności organizmów nadal jest kwestią otwartą. I choć współczesna genetyka może poszczycić się imponującymi osiągnięciami, wciąż jeszcze pozostaje wiele do odkrycia. Nakładem Wydawnictwa Zwierciadło ukazało się naukowe opracowanie Co kryje się w naszych genach? Największa łamigłówka ludzkości, będące formą popularyzowania wiedzy w tym zakresie.
Przemyślenia Ewy Bartnik, genetyczki specjalizującej się w chorobach wywołanych zmianami w mitochondrialnym DNA, opierają się na wieloletnich badaniach naukowych ekspertów z całego świata. Wychodząc od struktur, jakimi są wyspecjalizowane w genetycznym ataku wirusy, autorka po wyjaśnieniu podstawowych pojęć sięga do początków istnienia wirusów oraz wyjaśnia ich wpływ na komórki ludzkiego ciała. Rozpatrując zagadnienie dziedziczenia, szczegółowo omawia rolę genów (w tym genu człowieczeństwa), rozróżnia DNA od mtDNA, a także analizuje techniki modyfikowania genów. Opisuje choroby genetyczne, kierując przy okazji uwagę czytelnika na diagnostykę prenatalną i preimplantacyjną. Omawia testy genetyczne. Mnóstwo uwagi poświęca nowotworom (gen raka, wirusy onkogenne, związki rakotwórcze, czynniki ryzyka, odporność na nowotwory), po czym przechodzi do bezpośredniego dziedziczenia (po rodzicach). Nie brakuje wyjaśnień związanych z organizmami modyfikowanymi genetycznie, co jest całkowicie zrozumiałe w sytuacji szerzących się obecnie teorii o rzekomym szkodliwym wpływie GMO na ludzkie zdrowie: uważna lektura da czytelnikowi podstawy do pozbycia się lęku oraz wzmocnienia przekonania o bezpieczeństwie modyfikacji genetycznych (modyfikacje na zarodkach wciąż są w fazie wnikliwych badań).
Zaprezentowane w lekturze wyniki badań naukowych wzbogacone zostały opisami konkretnych przypadków. Są nazwiska naukowców, daty, miejsca oraz wydarzenia. Jest mnóstwo dokładnie opisanych schematów, rysunków, wykresów, tabelek, wyliczeń, wypunktowań, podsumowań, zestawień, analiz, ściąg ze szkolnych definicji oraz ciekawostek. Na końcu rozdziałów zamieszczono „Ważne pytania” (wraz z odpowiedziami). Całość uzupełniają zdjęcia pochodzące z różnych źródeł, ilustracje autorstwa Piotra Szczerskiego, przypisy oraz polecane przez autorkę polsko- i obcojęzyczne lektury.
Książka Co kryje się w naszych genach? Największa łamigłówka ludzkości, mimo swojej przynależności do literatury specjalistycznej, zainteresuje czytelnika. Przystępny język przekazu, przejrzystość tekstu, dodatkowe odstępy między akapitami i w wielu miejscach wytłuszczona czcionka ułatwią zrozumienie oraz zapamiętanie prezentowanych treści. Choć sama autorka pisze we wstępie, że jej rozważania nie wyczerpują tematu, jednak czytelnikowi nie zajmującemu się na co dzień genetyką lektura wiele wyjaśni.
