Recenzja książki: Bajki rymowane w biblioterapii
Recenzuje: Justyna Gul
Bajki pomagajki
Bajka towarzyszy człowiekowi od wieków, czy to pod postacią mitu, legendy, czy też wierszowanej opowiastki. Od wieków oddziałuje na czytelnika terapeutycznie, umożliwiając realizację celów rewalidacyjnych czy ogólnorozwojowych. Bajkoterapia była wykorzystywana już w czasach starożytnych, choć podstawy tej dyscypliny zostały sformułowane dopiero w 1919 roku przez Mikołaja Rubakina z Instytutu Bibliopsychologii.
Kreowana w baśniach nierealna rzeczywistość jest zgodna z magicznym myśleniem dziecka, dzięki czemu może ono lepiej zrozumieć świat i rządzące nim mechanizmy, granice i wartości, jakimi ludzie kierują się w swoich działaniach. Odpowiednio dobrane bajki pomagają nie tylko poradzić sobie z trudnościami w przedszkolu, z trudnymi sytuacjami w rodzinie czy na podwórku, z lękami czy bólem. Historie mogą wyciszyć emocje, pokazać sposoby radzenia sobie z problemem czy wpłynąć na zaniżone poczucie własnej wartości. W szkole biblioterapia nie jest jeszcze osobnym przedmiotem, co nie oznacza, że nauczyciele nie mogą jej stosować. Co więcej, z jej dobrodziejstw mogą korzystać również socjoterapeuci, bibliotekarze czy rodzice.
Cechą charakterystyczną bajek terapeutycznych jest to, że główny bohater znajduje się w trudnej sytuacji, przeżywa lęki i zmaga się z różnymi przeszkodami, a wprowadzone postaci czy sposoby postępowania umożliwiają redukcję tego lęku. Bajki można tworzyć samodzielnie, pamiętając o ich roli oraz o pewnych warunkach, które muszą być spełnione, by bajka mogła zmieniać postawy, pomagać. Można również skorzystać z bajek gotowych, które można odtwarzać bądź czytać, na ich podstawie budując również scenariusze zajęć.
Jedną z pozycji, po jakie warto sięgnąć czy to w szkolnych murach, czy w zaciszu domowym, jest książka opublikowana przez Oficynę Wydawniczą IMPULS. Bajki rymowane w biblioterapii autorstwa Agnieszki Łaby zawierają rymowane wierszyki, których skuteczność została już dowiedziona podczas pracy autorki z dziećmi. Odbiorcami bajek byli uczniowie specjalnej szkoły podstawowej w wieku od ośmiu do czternastu lat z zaburzeniami emocjonalnymi, ale wszechstronne zastosowanie bajek otwiera przed pedagogami i rodzicami szerokie możliwości.
W bajkach Łaby wykorzystany został rym, pełniący głównie funkcję instrumentalną, rozszerzającą bogactwo dźwięków, zaś rytmika tekstu czyni go łatwiejszym w odbiorze i bogatszym. Bohaterowie osiemnastu prezentowanych historii muszą zmierzyć się z wieloma problemami, rozwiązać je, a tym samym wytworzyć w pamięci dziecka pewien model zachowania wobec przeszkód, pokazując, że nie ma sytuacji bez wyjścia.
W rymowanych bajkach autorstwa Łaby poruszone zostały takie problemy, jak akceptacja, postrzeganie odmienności, tolerancja (m.in. bajka Grzyb Borowik), praca w grupie, konflikty, komunikacja i manipulacja (m.in. Dwie dżdżownice, Zebry dwie), kompleks niższości, zastraszanie (Ośmiornica Andżelina), różne odcienie kłamstwa (m.in. Papuga Pelagia) czy wiara w siebie oraz samodoskonalenie (m.in. Piłki, Pszczółka Mela). Bajki te można łączyć ze sobą, mając na uwadze poruszaną tematykę, a także uzupełniać o własne teksty. Pod każdym tekstem autorka umieściła też pytania, które mogą stanowić podstawę do dyskusji wśród uczniów czy do rozmowy rodzica z dzieckiem.
W książce zostały umieszczone również scenariusze zajęć, co jest szczególnie dobrą wiadomością dla nauczycieli. Istotne jest to, że każdy z tych scenariuszy został już zastosowany w praktyce, co nie oznacza, że nie można ich dowolnie modyfikować czy wybierać z nich tylko określonych ćwiczeń. Prawdziwą niespodzianką są załączone rysunki, które mogą być powielane, powiększane i stanowić element zajęć - niezależnie od tego, czy będą potraktowane jako ilustracja opowiadania, inspiracja do tworzenia przez dziecko własnych historii czy wyłącznie jako obrazek do kolorowania.
Zarówno same bajki, jak i pomysły na ich wykorzystanie oraz urozmaicenie zajęć czynią Bajki rymowane w biblioterapii pozycją niezwykle cenną dla rodziców, nauczycieli, logopedów czy bibliotekarzy i z pewnością nie może jej zabraknąć w biblioteczce. Agnieszka Łaba, wychodząc naprzeciw wymaganiom stawianym przez edukację, ale i potrzebom dzieci, prezentuje gotowe rozwiązania, które wystarczy tylko zaszczepić w szkolnej rzeczywistości bądź też – jeśli zauważymy taką potrzebę – dowolnie modyfikować, uwzględniając problemy występujące w danej grupie rówieśniczej. Traktować można Bajki rymowane… również jako bazę, którą uzupełniać trzeba o kolejne teksty czy ćwiczenia, co daje nieskończone wprost możliwości ujęcia danego tematu, a przy tym gwarantuje, że dzieci z zainteresowaniem śledzić będą historie i aktywnie uczestniczyć w zajęciach.
