W lipcu 2018 roku zbiory Zakładu Narodowego im. Ossolińskich powiększyły się o liczącą ponad 300 pozycji kolekcję rękopisów Henryka Sienkiewicza. Autografy zostały zakupione przez Ossolineum dzięki dofinansowaniu Gminy Wrocław. Wśród nich znajdują się nieznane karty z powieści W pustyni i w puszczy i noweli Co się raz stało w Sydonie, a także bogaty zbiór korespondencji i pamiątek pisarza. Archiwum Sienkiewiczowskie w Ossolineum osiągnęło rozmiary nieporównywalne z żadnym innym muzeum i biblioteką na świecie. Zakupiona kolekcja będzie prezentowana w Ossolineum we Wrocławiu podczas Europejskich Dni Dziedzictwa 8 września 2018 o godz. 11.00 i 12.00.
Sienkiewicz w Ossolineum
Pierwszy rękopis Henryka Sienkiewicza, polskiego laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1905 roku, pojawił się w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich już w 1912 roku. Był to duży fragment Potopu. W międzywojniu Ossolineum zawarło na wyłączność umowę ze spadkobiercami pisarza, dotyczącą wydawania jego dzieł. Wznowione po wojnie kontakty z Henrykiem Józefem, synem Noblisty, i jego rodziną zaowocowały nabyciem kolejnych fragmentów archiwum, w których znalazł się m.in. rękopis Pana Wołodyjowskiego, fragmenty Ogniem i mieczem, W pustyni i w puszczy, a także cenna korespondencja rodzinna. Perłą kolekcji ossolińskiej jest Trylogia, zgłoszona do wpisania na Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata.
Nieznane rękopisy
Zakupiony zbiór zawiera ponad 300 artefaktów. Są wśród nich m.in. nieznane fragmenty rękopisu najsłynniejszej polskiej powieści przygodowej dla młodzieży. Ich unikatowość wynika z metody twórczej pisarza, która polegała na pisaniu od razu na czysto i wysyłaniu kart do drukarni, z której po wykorzystaniu z reguły już nie wracały. W ten sposób wiele autografów Sienkiewicza przepadło. Najcenniejszą częścią zakupionej kolekcji jest duży, liczący 149 listów zbiór korespondencji Henryka Sienkiewicza z lat 1881–1915. Znajdują się wśród nich listy do rodziny, a w nich do żony, Marii z Babskich Sienkiewiczowej, dzieci, rodzeństwa i teściów. W zbiorze znajduje się też korespondencja do znajomych i współpracowników, wśród których wyróżniają się listy pisane do Karola Potkańskiego, Stanisława Witkiewicza i Karola Benniego.
Wszystkie listy Sienkiewicza, pełne celnych obserwacji i humorystycznych passusów, są skarbnicą informacji o podróżach, życiu rodzinnym i towarzyskim pisarza, a także o jego stanie zdrowia, poglądach i planach literackich. Ważny, choć niewielki wycinek kolekcji (ponad 30 sztuk) stanowią listy do pisarza kierowane przez członków jego rodziny (głównie żony Marii i córki Jadwigi Korniłowiczowej) oraz korespondencja ze współczesnymi Sienkiewiczowi literatami – Marią Konopnicką czy Kazimierzem Tetmajerem (18 sztuk). Wśród zakupionych artefaktów znajdują się także drobne rodzinne pamiątki: kartki z pamiętnika małżonki pisarza i zrobiony przez nią na prezent sztambuch, legitymacja Marii Sienkiewicz z Szetkiewiczów oraz skórzany wizytownik, a ponadto zawiadomienia, zaproszenia drukowane i bilety wizytowe.
Cena sławy
Rękopisy laureata literackiej Nagrody Nobla z 1905 roku cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem. Rozpalają ciekawość badaczy, kolekcjonerów i czytelników. Oferty sprzedaży pamiątek i autografów pisarza pojawiają się bardzo rzadko. Dlatego zakup kolekcji przez Ossolineum to wyjątkowe wydarzenie w skali kraju. Tak bogaty zbiór dotyczący Henryka Sienkiewicza nie pojawił się na rynku od kilkudziesięciu lat. Dzięki przeniesieniu do Ossolineum rękopisy będą przechowywane w spełniających najwyższe standardy warunkach i zyskają fachową opiekę konserwatorską.
Prezentacja wybranych obiektów z archiwum Sienkiewiczowskiego:
8 września 2018
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
ul. Szewska 37
Wrocław
WSTĘP WOLNY
fot. Andrzej Solnica
