Zapiski oficera z niewoli
Palij Piotr Nikołajewicz

Ciężko jest recenzować wspomnienia, w których poruszana jest tematyka obozów jenieckich. Czytelnik siedząc w wygodnym fotelu czyta o ludziach, którym wojenny los nie oszczędzał drastycznych przeżyć. Bardzo też często, czytając takie relacje, rodzi się chęć moralizacji czy oceny, którą nie oszukujmy się, każdy z nas (nawet nieświadomie) dokonuje podczas lektury takich wspomnień. Piotr Nikołajewicz Palij był radzieckim oficerem, który zanim trafił do niemieckiej niewoli brał udział w pierwszych starciach Rosjan z Niemcami w ramach operacji ,,Barbarossa". Kolejne lata spędza w różnych obozach jenieckich, aby ostatecznie trafić do tajnego ośrodka w Peenemunde, gdzie nieświadomie jako inżynier pracuje nad Vergeltungswaffen. Wspomnienia Palija składają się z trzech dużych części, które opisują wydarzenia z lat 1941-1944. Sam autor napisał swoje wspomnienia w drugiej połowie lat 80 XX wieku. W książce Palija najważniejsza rolę spełniają spotkani przez niego ludzie. Dla autora wielkie wydarzenia polityczne, bitwy, ideologia nazistowska czy komunistyczna ma drugorzędne znaczenie. Wspomniane sprawy są tylko przykrywkami, pod którymi kryje się przerażające oblicze człowieka. Czytając wspomnienia Palija, czytelnik wiele razy zada sobie pytanie kim tak naprawdę jest Homo Sapiens? Nie będzie niczym odkrywczym jak napisze, że człowiek jest człowiekiem jedynie w ludzkich w warunkach. W przeciwnym razie zmienia się nie do poznania, co doskonale ujmuje autor w swojej pracy. Drugim ważnym wątkiem poruszanym przez autora jest problematyka decyzji podejmowanych przez bohaterów książki. Bić się czy nie bić? Donosić za parę kawałków chleba czy pozostać wiernym swoim towarzyszom? Rozstrzelać za kradzież czy skazać na karcer? Zapewnić opiekę medyczną czy skazać na pewną śmierć ciężko chorych? Wymieniam tutaj zaledwie kilka z wielu dylematów, przed którymi stali radzieccy jeńcy i ich niemieccy strażnicy. Książka, pomimo bardzo ciekawej narracji autora, nie należy do łatwych w odbiorze. W gruncie rzeczy to praca o bardzo pesymistycznym przekazie. Świetnie pokazuje, do czego jest zdolny człowiek, który musi działać w ekstremalnych warunkach. Powiedzieć, że jest zdolny do wszystkiego to mało powiedziane. Zdaję sobie sprawę, że wiele z spraw, które poruszam tutaj w recenzji może sprawiać wrażenie pobieżnych, bardzo ogólnych. Celowo nie wchodzę w szczegóły książki Palija z jednego powodu. Osobiście uważam, że ,,Zapiski oficera z niewoli" należą do takich prac, o których choćby napisało się setki słów w recenzji, to i tak nawet w połowie nie oddadzą tego co autor przekazał czytelnikowi. Do wspomnień Palija każdy podejdzie indywidualnie, na co innego zwróci uwagę, zainteresuję się innym aspektem czytanej lektury. Dla mnie wspomnienia radzieckiego inżyniera i oficera była przede wszystkim relacją o ludzkich zachowaniach oraz konsekwencjach podejmowanych decyzji.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)