Wartość realna i cena nominalna w warunkach wzrostu produkcji i dochodu
Leon Orlikowski

O emisji nowego pieniądza obiegowego

wyłącznie przez bank centralny

Rozwój gospodarczy oraz związany z nim wzrost dochodów powoduje, że

w coraz szerszym zakresie podmioty regulują swe płatności pieniądzem

emitowanym elektronicznie. W książce: Wartość realna i cena nominalna w

warunkach wzrostu produkcji i dochodu jest przedstawione teoretyczne

uzasadnienie dla skoncentrowania kreacji/emisji całego nowego/przyrostu/

pieniądza w banku centralnym. Dotąd bank centralny emituje tylko

pieniądze gotówkowe: metalowy bilon w najniższych nominałach oraz

papierowe banknoty w nominałach wyższych ale tylko do przyjętego

określonego górnego pułapu.

Natomiast banki komercyjne kreują (emitują) nowe pieniądze, tzw.

depozytowe w postaci udzielania nadwyżkowych kredytów. Kwoty

nadwyżkowych kredytów banki zapisują na rachunkach w nich założonych

przez indywidualne i instytucjonalne podmioty. Na nowe pieniądze

depozytowe, które są tworzone (emitowane) na bazie udzielnych przez banki

komercyjne nadwyżkowych kredytów, nie mają one pełnego pokrycia w

postaci wpłaconych do banków kwot pieniężnych przez podmioty z

zaoszczędzonych (nie wydanych) dochodów. Banki komercyjne prowadzą dla

podmiotów rynkowych dwa rodzaje rachunków: transakcyjne i

oszczędnościowe zwane tez inwestycyjnymi.

Przedstawiona w książce Wartość realna i cena nominalna koncepcja

kreacji i emisji pieniędzy, też depozytowych, przez bank centralny zasadniczo

różni się od koncepcji cyfrowej waluty banku centralnego (CBDC). Pieniądze

nowo emitowane (przyrost),zwane depozytowymi dotąd były i są emitowane

przez banki komercyjne na bazie udzielanych przez nie nadwyżkowych

kredytów ex nihilo. Natomiast pieniądz ten (depozytowy) według

przedstawionej propozycji powinien być emitowany bezpośrednio przez bank

centralny oraz wtłaczany do obiegu przez finansowanie części deficytowych

wydatków budżetowych, na które skarb państwa nie ma pokrycia w dochodach.

"Wartość" tej części jest określona - jak to zostało wykazane oraz udowodnione

w analizie modelowej przedstawionej w/w książce - przez tempo o określonej

(stałej) stopie wzrostu produkcji globalnej i dochodu krajowego. Koncepcja

emisji pieniądza depozytowego przez bank centralny wdrożona do praktyki

gospodarczej niewątpliwie da Radzie Ministrów skuteczne narzędzie

sterowania tempem rozwoju gospodarczego kraju; umożliwi zarówno

2

regulowanie poziomu zatrudnienia jak i tempo wdrażania postępu

technicznego oraz wydajności czynników produkcji, przede wszystkim pracy.

Ponadto budżet państwa będzie miał stałe źródło dodatkowego

nieoprocentowanego dochodu bez pomnażania publicznego długu, który

prowadzi do współcześnie pogłębiającego się w społeczeństwie rozwarstwienia

dochodów. Aby proponowana koncepcja efektywnie działała, emisja pieniądza

obiegowego przez bank centralny musi współgrać z polityką budżetową, czyli

wartość emisji pieniądza nie może przekraczać zapotrzebowania gospodarki

realnej na przyrost rezerw pieniądza obiegowego (transakcyjnego),czyli

konicznego oraz zwyczajowego utrzymywania poziomu płynności finansowej

Bank centralny udzielając rządowi nieoprocentowanego kredytu na

finasowanie odpowiedniej części wydatków budżetowych tworzy zadłużenie

państwa wobec tych wszystkich podmiotów, którzy posiadają rezerwy

pieniądza obiegowego. W praktyce dług państwa jest wieczyście niespłacalny.

Jednak rozmiary przyrostu emisji tego „kredytowego” pieniądza mogą

występować tylko w gospodarce dynamicznej, są ściśle określone, zależą od

stanu koniunktury gospodarki – od rozmiarów produkcji oraz tempa jej

wzrostu, której realny poziom jest określony przez sumę temp wzrostu

podaży pracy oraz przeciętnej wydajności pracy żywej stymulowanej przez

wynalazczość i wdrażany postęp techniczno-organizacyjny.

Z przeprowadzonej analizy modelowej wynika, że nowo wyemitowany

pieniądz przez bank centralny będzie przekładał się w części na akumulowane

zyski u czynnych podmiotów gospodarczych oraz w pozostałej części na

kapitalizowane oprocentowanie właścicieli kapitałów. W sumie akumulowane

zyski oraz kapitalizowane oprocentowanie kształtują się na poziomie stopy

naturalnej, czyli są określone przez przeciętne tempo wzrostu produkcji i

dochodu. Jednak wymienione współzależności będą występowały tylko wtedy,

gdy z całego nowo emitowanego pieniądza będą finansowane inwestycje netto,

czyli na kontynuowanie realizowanej stopy wzrostu produkcji. Każda zmiana

ustalonych proporcji finansowania wydatków z akumulowanych zysków oraz

kapitalizowanego oprocentowania (wg. naturalnej stopy procentowej)

spowoduje zakłócenie równowagi dynamicznej określonej przez stałą stopę

wzrostu - objawi się inflacją bądź deflacją.

Z analizy modelowej przeprowadzonej w książce Wartość realna i cena

nominalna w warunkach wzrostu produkcji i dochodu wynika, że bank centralny

nie będzie prowadził rachunków depozytowych podmiotów dla

wyemitowanego przez siebie pieniądza cyfrowego. Bank centralny traci

kontrolę nad przepływami całego wyemitowanego pieniądza, zarówno nad

gotówkowym jak i bezgotówkowym, z chwilą wtłoczenia go do obiegu przez

sfinansowanie deficytowych wydatków rządu. W wyniku dokonanych transakcji

3

na wolnym rynku przez instytucje rządowe oraz podmioty sfery

„nieprodukcyjnej” finansowane z budżetu rządu nowy pieniądz gotówkowy

trafia do portfeli osób fizycznych oraz do kas przedsiębiorstw, a pieniądz

elektroniczny na rachunki podmiotów, które znajdują się w bankach

komercyjnych i są wyłącznie przez nie obsługiwane. Tylko więc banki

komercyjne mają wgląd, jak pieniądz elektronicznie wyemitowany przez bank

centralny krąży na wolnym rynku pomiędzy podmiotami zarówno fizycznymi jak

i instytucjonalnymi.

W gospodarce dynamicznej, w której dokonuje się stały wzrost produkcji

i dochodu, nie da się stworzyć systemu pieniądza nietowarowego,

depozytowego, którym podobnie jak pieniądzem kruszcowym można by

dokonywać dyskretnych, nie kontrolowanych transakcji na dużą skalę.

Natomiast dyskretnych płatności można dokonywać pieniądzem gotówkowym.

Technologia blockchain nie nadaje się do emisji obiegowego,

transakcyjnego pieniądza w gospodarce wzrostowej. Przede wszystkim dlatego,

że gospodarka wzrostowa ma charakter zbioru otwartego, nie ma granicy

ograniczającej jej wzrost, natomiast technologia blockchain może funkcjonować

i obsługiwać tylko zbiory zamknięte, czyli ilościowo określone i to też w

ograniczonym przedziale czasu; Im system emisji pieniądza opartego na

technologii blockchain dłużej funkcjonuje, tym staje się coraz mniej wydajny i

kosztowny, bo czas transakcji wydłuża się. Z tego względu pieniądze emitowane

na bazie technologii blockchain, czyli kryptowaluty mogą istnieć i faktycznie

egzystują tylko w warunkach, gdy mogą być wymieniane na pieniądz

emitowany przez banki, też na technice numerycznej, ale nie blackchainowej.

Kryptowaluty są to waluty spekulacyjne. Prowadzą do tworzenia piramid

finansowych nowego typu. W początkowej fazie emisji pieniędzy bitcoinowych

ich spekulacyjny charakter nie jest oczywisty, bo w krótkim okresie ich

funkcjonowania demonstrują swoją „przewagę” w stosunku do walut

emitowanych przez banki centralne oraz też przez banki komercyjne. Ich

absolutna dyskretność w przepływach transakcyjnych przez posiadaczy tych

walut faktycznie sprzyja praniu „brudnych pieniędzy” oraz budowaniu piramid

finansowych, czyli ukrywaniu oszustw na ogromną skalę.

Informacje dodatkowe o Wartość realna i cena nominalna w warunkach wzrostu produkcji i dochodu:

Wydawnictwo: Sorus
Data wydania: 2024-04-08
Kategoria: Ekonomia
ISBN: 9788367737340
Liczba stron: 184
Język oryginału: polski