Taniec furii
Michael S. Neiberg

Taniec Furii wnosi istotny wkład w nasze wyobrażenie o genezie i charakterze Wielkiej Wojny. Ta rzetelnie przygotowana i dobrze napisana książka koncentruje się wokół prostej tezy: w 1914 roku narody Europy nie spodziewały się ani nie pragnęły wojny. Wierzyły natomiast w słuszność swojej sprawy i uważały, że poniesione przez nie ofiary muszą zostać pomszczone. W ciągu kilku tygodni to, co rozpoczęło się jako wojna gabinetowa rozpętana przez garstkę polityków, przekształciło się w wojnę totalną, w trakcie której emocje niweczyły szansę na kompromis. Rozbudzona wówczas nienawiść pozostawiła po sobie spuściznę militaryzmu, rasizmu i totalitaryzmu.

Dennis Showalter, autor książki Tannenberg: Clash of Empires

Za pomocą tej ważnej książki Neiberg ogromnie wzbogaca nasze rozumienie nastawienia opinii publicznej i klimatu politycznego tamtego pamiętnego roku, w którym tak naprawdę rozpoczęło się dwudzieste stulecie. Sięgając do bogatego zasobu relacji z epoki, przekonuje, że Europejczycy zamienili się w wojowników gotowych do największych poświęceń dopiero wówczas, kiedy ich armie przekroczyły granice państwowe, a rzeczywistość nowoczesnej wojny – inwazja, zbrodnie, masowe ofiary – dosięgła ludności cywilnej na tyłach. William J. Philpott, autor książki Three Armies on the Somme:

Teh First Battle of the Twentieth Century

Najważniejsze jest w tej książce, prześledzenie postrzegania rzeczywistości przez ówczesną opinię publiczną. W tym celu autor zgromadził bogaty materiał źródłowy składający się z publikowanych i niepublikowanych zbiorów prywatnej korespondencji, dzienników spisanych w trakcie wydarzeń, w 1914 roku, oraz wspomnień i pamiętników. Te materiały zostały uzupełnione przez kwerendę prasową. (…). W przypadku książki Michaela S. Neiberga, dostajemy niezwykle ciekawy obraz rzeczywistości społecznej, który może niekiedy nas zaskakiwać. Jednocześnie możemy zaobserwować, jak narasta propaganda wojenna, i jak pod jej wpływem zmieniają się ludzkie i społeczne postawy. W tym względzie książka ta może być swoistą polemiką ze stereotypem masowego poparcia dla wojny.

dr hab. Michał Leśniewski, Instytut Historyczny, Uniwersytet Warszawski,

Ogólnie przyjęta geneza pierwszej wojny światowej ukazuje Europę jako pole minowe nacjonalizmu, na którym najlżejsze stąpnięcie mogło wywołać eksplozję nienawiści zdolną rozerwać kontynent na strzępy. Tymczasem Michael Neiberg w swojej książce wykazuje, że zwykli Europejczycy, w przeciwieństwie do przywódców politycznych i militarnych, nie chcieli i nie spodziewali się wojny w lecie 1914 roku. Skupiając się na reakcjach ludzi spoza kręgów władzy na gwałtowny wybuch i eskalację walk, Neiberg rozprawia się z poglądem, że mieszkańcy Europy byli zaciekłymi nacjonalistami pałającymi żądzą masowego mordu. Odsłania natomiast skomplikowany układ zależności funkcjonujący ponad granicami państwowymi. Neiberg gromadzi listy, dzienniki i pamiętniki zwykłych obywateli państw europejskich, aby wykazać, że wybuch wojny był dla nich wydarzeniem nagłym i niespodziewanym. Obserwując jak mało istotny kryzys dyplomatyczny przeradza się w masakrę, reagowali zgorszeniem, odrazą i strachem. Kiedy jednak układy między agresywnie nastawionymi rządami zaczęły się rozpadać furiimiejsce wspomnianych uczuć zajęło rozczarowanie. Mimo to narodowa nienawiść dała o sobie znać dopiero wówczas, kiedy straszliwa machina wojenna nabrała rozpędu. Nienawiść ta ujawniła się pod naciskiem eskalacji wzajemnych gróźb, zbrodni wojennych i natrętnej rządowej propagandy .

Prof. Michael S. Neiberg jest wykładowcą historii na Uniwersytecie Południowego Missisipi i autorem książki Fighting the Great War: A Global History

Informacje dodatkowe o Taniec furii:

Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Data wydania: 2013-10-08
Kategoria: Historyczne
ISBN: 978-83-233-3466-8
Liczba stron: 352