Szaleństwo psychiatry
Jehudit Hendel

Główny bohater to lekarz psychiatrii - Elchanan Gil, który nie może wymazać ze swojej pamięci niemiłych wspomnień. Jego przyjaciel Joel radzi, żeby przeniósł się do innego miejsca. Wolne jest lokum w budynku naprzeciw mieszkania przyjaciela. A gdzie jest lepiej niż wśród znajomych. Jednak nasz bohater nie zachowuje się całkiem normalnie. Co wieczór podgląda przez okno swych znajomych... Ten popularny w literaturze motyw jest tylko i wyłącznie zalążkiem powieści. Codzienna praktyka głównego bohatera pozwala mu dogłębnie poznać zwyczaje panujące w domu Joela i Jael, a także dokładniej przyjrzeć się urodzie kobiety. Po śmierci mężczyzny na skutek tragicznego wypadku Elchanan zajmuje jego miejsce. Po krótkim czasie para już oczekuje narodzin dziecka. Jednak wybór imienia dla potomka zmienia wszystko...

Omawiana tu pozycja wyszła spod pióra autorki dopiero w 2002 roku jako ostatni jej utwór. Pisarka miała wtedy 76 lat. Jehudit Hendel w dość krótkiej formie opisuje tu rozpad psychiczny człowieka, który żeni się z wdową po swoim najlepszym przyjacielu. Z kobietą, którą kochał od dawna. Ich małżeństwo jest nękane przez halucynacje i poczucie winy, w cieniu wyimaginowanej obecności zmarłego. Jednak głównym tematem poruszanym w tej pracy wydaje się być stan niezrozumienia. Sytuacja w której bohater stoi oniemiały w obliczu swego życia, bez zdolności do rozumienia, wyjaśnienia czy ma ono sens. Ten stan frustrującego braku zrozumienia przedstawiony jest tu w formie stylu, który jeśli nawet dość często okazuje się dziwny to jest faktycznie zamierzony i dociekliwy. Jednak trzeba tu podkreślić, że uważna lektura nie gwarantuje zrozumienia meritum, ale służy tylko jako bodziec do coraz głębszych poszukiwań wśród kolejnych z pozoru bez znaczenia historii. Innymi słowy, nie odnajdziemy tu racjonalnych wyjaśnień. Autorka jedynie podjęła tu próbę wyjaśnienia historii przez inne historie, a każda następna nasuwa kolejne pytania. Z drugiej strony połączenie tych wszystkich historii tworzy podtekst, który zwiększa zakres interpretacji rzeczywistości, która otacza naszego bohatera...

Jehudit Hendel w "Szaleństwie psychiatry" traktuje tak zwane drobne, peryferyjne historie swoich bohaterów w taki sposób, że stają się one centralne i znaczące. W prozie jej autorstwa dominują rozważania nad sensem zrozumienia istoty życia. Mimo że dusza ludzka jest uznawana za wielką tajemnicę autorka jeszcze bardziej tu wyostrza to postrzeganie. Powieść łączy w sobie obraz żałoby z wytrwałą obserwacją rutyny. Ukazuje dowody rozpaczy, bólu i konfliktów. Można nazwać ją także niepokojącym połączeniem makabry i codzienności. Nieczęsto natkniemy się tu na nawiązania do jej pochodzenia żydowskiego, zarówno pod względem tematycznym czy w kategoriach środowiska i atmosfery społecznej. Uwypuklone są za to rozważania o lojalności i wierności, emocjonalnych zmaganiach. Autorka ponadto skupia się na życiu osobistym i ucieka od problemów politycznych czy narodowych.

Jej powieść zbudowana jest wokół subtelnej zmiany percepcji, która od czasu do czasu, nieoczekiwanie wstrząsa czytelnikiem. Dodatkowo utwór wymaga od odbiorcy splecenia rozrzuconych wątków w celu określenia jego siły przekazu. W tym przypadku pomocne może okazać się uważne słuchanie narratora lub czujna obserwacja wydarzeń. Krótko mówiąc należy rozważyć każdy szczegół roztropnie. Ponadto trzeba pochwycić rytm tej prozy, który jest generowany przez niecodzienny styl charakteryzujący się powtarzalnością elementów słownych i brakiem wydzielenia dialogów. Trzeba przyznać, że na początku nie jest to łatwe zadanie. Później jest już nieco lepiej, chociaż nadal nie można powiedzieć, że jest to jedna z lekkich lektur. A kiedy wreszcie wydało mi się, że wszystko już zostało powiedziane i wyjaśnione okazało się, że jednak wiele zostało jeszcze do odkrycia. I właśnie wtedy nastąpił koniec...