Relacja Arthura Gordona Pyma z Nantucket
Edgar Allan Poe;

ŚWIATY NIEODKRYTE

31.01.2020 nakładem wydawnictwa Officyna ukazała się jedyna powieść Edgara Allana Poe - „ Relacja Arthura Gordona Pyma z Nantucket”. Rzadko zdarza się by dzieła Poego pojawiały się w oddzielnych, wysmakowanie opracowanych tomach. Na ogół wszystkie stworzone przez niego historie ukazują się w grubych, ciężkich tomach. Bardzo podoba mi się pomysł Officyny, by „Relację...” właśnie wydać jako samodzielny, solidnie opracowany i atrakcyjny wizualnie tom. Ta historia zasługuje na to.

Młodzieniec nazwiskiem Athur Gordon Pym marzy o morskich podróżach. Do tego stopnia owładnięty jest wizją podbojów nieznanych lądów, że wraz ze swym serdecznym przyjacielem obmyśla niecny plan. Plan, który okaże się także bardzo niebezpieczny. Ukryty w ładowni statku wielorybniczego „Grampus” Arthur wyrusza w najeżoną niebezpieczeństwami i szaleństwem podróż. Przyjdzie mu przeżyć zgoła więcej niż potrafiłby sobie wyobrazić... Dokąd zawiodą go idealistyczne wyobrażenia o dalekomorskiej żegludze?

Chyba nikt, tak jak Edgar Allan Poe, nie potrafił w krótkim tekście zawrzeć tak wiele strachu, mistycyzmu, problematyki społecznej, dziwnych wizji i niesamowitej przygody. To wszystko okraszone pierwszoosobową narracją sprawia, że momentalnie wnikamy w specyficzny świat mroku. Morskie katastrofy, bezludne wyspy, kanibalizm, zdrada, zbrodnia – mnogość wątków wykorzystanych przez pisarza może chwilami nieco zakręcić w głowie. To właśnie cały Poe : charakterystyczny język, nieograniczona wyobraźnia i mnóstwo bajdurzenia niepopartego rzetelnym reaserchem. Poemu się wybacza, drobnostki, zapomnienia i przeinaczenia. Wybacza mu się braki w wiedzy o nawigacji, żeglarstwie, układach panujących na statkach. Poemu się wybacza, ponieważ jego indywidualizm, sposób prowadzenia narracji i niebywały, jasny umysł rekompensują wszystkie mniejsze i większe głupstwa. Czytanie jego opowieści jest jak taka właśnie morska wyprawa w nieznane – nie brak tu posmaku prawdziwej przygody, nuty strachu, rzeczywistości przeplatającej się z mistycyzmem. Przecież właśnie dlatego kochamy czytać, ponieważ ktoś zabiera nas w pasjonujący rejs. A rejs pod wodzą Poego to pełna niedopowiedzeń, namacalnej grozy, ale i poetyckości przygoda. Warto się zaokrętować.

Doświadczenia jakie staną się udziałem Arthura Gordona Pyma budzić mogą cały szereg emocji. Od niedowierzania po autentyczne przerażenie. Tak właśnie swoją literacką grę prowadził Poe : bazując na tym, co nie zostało powiedziane głośno. Charakterystyczna stylistyka i język niektórym czytelnikom wydadzą się ciężkie.Tego typu literaturę po prostu trzeba lubić, by móc w pełni się nią rozkoszować. Poe napisał powieść awanturniczą, szaloną, najeżoną alegoriami. Jedni poczują się nią znudzeni. Inni odnajdą w niej nowy, inny, lepszy wymiar literatury. To dobra pozycja dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z dziełami Mistrza. Dobry wstęp przed lekturą takich perełek jak „Studnia i wahadło” czy „Ligeja”. Na uwagę zasługuje to konkretne wydanie. Officyna położyła duży nacisk na estetykę. Twarda oprawa, mapy, bardzo interesujące posłowie w formie eseju Tomasza Gałązki „Kartografia snu”. O uchwycenie piękna prozy Poego zadbał tłumacz Tomasz Kłoszewski. Bardo podoba mi się to wydanie i uważam, że to niezwykle trafiony pomysł, by jedyna powieść Poego wyróżniona została samodzielnym i tak udanym nakładem. Ta niewielka objętościowo, ale jakże bogata wewnętrznie historia sprawić może mnóstwo radości poszukiwaczom literackich przygód. Wyśmienite wydanie, które warto posiadać na swojej półce.

„Relację Arthura Gordona Pyma z Nantucket” napisał Poe w 1836 roku. Pamiętajmy o tym sięgając po tę powieść. Mapa świata nie wyglądała wtedy tak jak obecnie.Ciągle wiele miejsc czekało na swoje odkrycie. Mity, legendy, straszne morskie opowieści – wszystko to znalazło swoje odzwierciedlenie w tej opowieści. Mimo upływu lat jej sława nie gaśnie. Stała się inspiracją dla wielu innych autorów, a wyobrażnię czytelników na całym świecie rozbudza do dziś. Elementy horroru, powieści przygodowej, kryminału i groteski mają swój nieoceniony urok.Tak opowiadać potrafił tylko Edgar Allan Poe. Pozwól mu zabrać się do jego świata. Do świata małego człowieka z ogromnym umysłem, który czaruje swoimi mistycznymi historiami do dziś. Diabelska ocena to 6. Diabeł gorąco poleca.

Początkowo opisana pijacka przygoda Artura Pyma i jego przyjaciela Augusta w łódce podczas nagłej niepogody, która niewiele brakowało aby doprowadziła do tragedii wywołała u nich większy apetyt na morskie przygody…

I tak o to Artur potajemnie ukrywając się w ładowni na statku wielorybniczym wyrusza w podróż… Bunt załogi statku, sztormy z których ledwo uszli z życiem… Brak wyżywienia doprowadzający do kanibalizmu… Widmo statku z ludźmi zmarłymi na nagłą chorobę... Codzienna walka o przetrwanie… Aż w końcu ratuje go statek, którym wyrusza w podróż na biegun Południowy…

To czasy odkryć geograficznych, niezbadane połacie Antarktyki rozpalały wyobraźnię podróżników o istnieniu za lodowymi górami czarnego lądu i jakiegoś życia…

To całkiem ciekawa historia, momentami przerażająca z koszmarami z pogranicza jawy i snu a także zjawiskami nadprzyrodzonymi

Nie była to łatwa lektura. Słownictwo techniczne dotyczące budowy statku i szczegóły lokalizacyjne utrudniały mi lekturę ale uważam, że warto ją przeczytać bo nieźle pobudza wyobraźnię.