Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1918 (listopad-grudzień)
redaktor tomu: Sławomir Dębski, współpraca Piotr Długołęcki

Ocena: 6 (1 głosów)

Kolejny (dziewiąty) tom serii wydawniczej Polskie Dokumenty Dyplomatyczne składa się z 205 dokumentów ilustrujących działania polskich polityków i dyplomatów po zakończeniu I wojny światowej.

W listopadzie 1918 roku w wyniku jednoczesnej klęski wszystkich trzech zaborców Polska stanęła przed szansą odzyskania niepodległości. Do najistotniejszych zadań należało umocnienie władzy w kraju i nawiązanie stosunków dyplomatycznych z mocarstwami sojuszniczymi.

W listopadzie i grudniu w bezkrwawy sposób kontrolę nad znacznym obszarem polskich terytoriów objęła lewica niepodległościowa. W sprawach międzynarodowych uprzywilejowaną pozycję posiadał Komitet Narodowy Polski w Paryżu reprezentujący interesy Rzeczpospolitej wobec mocarstw.

Skuteczne działanie na rzecz odrodzenia Polski wymagało współpracy obu tych obozów. Przeciwdziałanie wielu poważnym problemom (stacjonowanie wojsk niemieckich na Wschodzie, walki polsko-ukraińskie, spór graniczny z Czechosłowacją, możliwość wybuchu walk polsko-niemieckich w Wielkopolsce, fala pogromów) wymagało intensywnej współpracy władz krajowych i KNP. Czynnikiem dodatkowo wpływającym na konieczność osiągnięcia szybkiego porozumienia była zbliżająca się konferencja pokojowa, decydująca m.in. o granicach państwa polskiego.

Dokumenty umieszczone w tomie ilustrują zarówno działania polskie na arenie międzynarodowej jak i skuteczne starania o osiągniecie porozumienia władz warszawskich z KNP.

Podstawę źródłową tomu stanowią materiały przechowywane w Archiwum Akt Nowych, Instytucie Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Centralnym Archiwum Wojskowym, w Dziale Rękopisów Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie oraz w National Archives w Londynie. Istotnym i interesującym uzupełnieniem tomu są komunikaty MSZ zamieszczane w „Monitorze Polskim”. Zdecydowana większość materiałów prezentowanych w tomie to dokumenty dotychczas niepublikowane.

Tom zawiera również indeks osobowy i rozbudowany indeks rzeczowy, we wstępie zawarto informacje o strukturze i funkcjonowaniu MSZ i KNP.