Ludzie księgi
Brooks Geraldine

Nie wystarczy rozszyfrować historię - trzeba ją umieć opowiedzieć! Konserwatorka starych ksiąg Hanna Heath, odbiera o drugiej w nocy telefon. Zostaje pilnie wezwana do Sarajewa, aby zbadać autentyczność średniowiecznej żydowskiej księgi, tzw. Hagady Pesachowej, która zaginęła na parę lat podczas działań wojennych, a teraz ma zostać wystawiona w Muzeum Narodowym. Jest to bezcenny manuskrypt z XIV wieku i swoiste kuriozum: bogate ilustracje jawnie przeczą religijnej zasadzie, zakazującej sporządzania wizerunków żywych istot. Dziwnym trafem dzieło uratował muzułmański bibliotekarz Ozren Karaman, ukrywając je podczas bombardowań w podziemiach banku. Hanna przystępuje do pracy i idąc tropem drobnych śladów, znajduje klucze do niezwykłej historii manuskryptu. Skrzydełko owada, plama rozlanego wina, biały włos... - każdy z tych drobiazgów wprowadza czytelnika w osobny rozdział dziejów księgi: najpierw cofamy się w czasy II wojny światowej i grozy okupacji, potem do XIX-wiecznego Wiednia, gdzie mieszka pewien wredny introligator, w roku 1609 odwiedzamy Wenecję, w której inkwizytor Domenico Vittorini prowadzi teologiczną dysputę z rabbim Judą Arie, i wreszcie trafiamy do Sewilli z okresu złotego wieku, gdzie żydzi, chrześcijanie i muzułmanie żyją w przykładnej zgodzie. Tu odsłania się wreszcie tajemnica powstania przepięknego manuskryptu... Każda opowieść to perełka literacka, a wszystkie łączą się w zaskakujący ciąg wydarzeń, pokazując na przestrzeni 500 lat kolejnych jej bohaterów - tytułowych ludzi Księgi, który mieli swój udział w jej powstaniu, przechowaniu i ratowaniu. Tymczasem Hanna nawiązuje romans z dzielnym bibliotekarzem. Jednocześnie okazuje się, że księga wzbudziła zainteresowanie innych osób: jej kolegów konserwatorów, władz Bośni oraz agenta Mosadu. Co jeszcze się wydarzy? Ile ludzi połączy lub podzieli tajemnicza Księga? Autentyczna historia tytułowej Księgi Powieść Geraldine Brooks oparta jest na autentycznej historii tak zwanej Sarajewskiej Hagady Pesachowej, żydowskiej księgi datowanej na 1350 rok, jednej z najstarszych powstałych w średniowiecznej Hiszpanii (Katalonii). Jest to piękny manuskrypt spisany na cielęcej skórze, bogato ilustrowany i złocony. Prawdopodobnie powstał na zamówienie, jako prezent ślubny, a plamy po winie świadczą, że musiał być używany podczas uroczystych uczt sederowych z okazji święta Pesach. Jest to jedna z najdroższych ksiąg świata. Jej wartość została wyceniona na 700 milionów dolarów! Kiedy w 1492 roku Żydzi zostali dekretem królewskim wypędzeni z Hiszpanii, Hagada opuściła kraj wraz z ostatnimi uchodźcami i trafiła do Włoch, gdzie najprawdopodobniej uniknęła spalenia przez inkwizycję (na marginesie zamieszczono notkę, że księga nie zawiera treści antykościelnych). W 1894 roku została sprzedana przez żydowskiego właściciela Muzeum w Sarajewie. Nigdy nie udostępniano jej publiczności, trzymana była w sejfie i pilnie strzeżona. Po wkroczeniu armii hitlerowskiej w 1941 dyrektor biblioteki muzealnej (muzułmanin pochodzący z szacownej miejscowej rodziny), zdołał wynieść Hagadę z sejfu i ukryć w bezpiecznym miejscu, prawdopodobnie w małej wiosce koło Sarajewa. Po zakończeniu wojny księga wróciła nieuszkodzona do sarajewskiego muzeum. Po raz drugi została uratowana przed zniszczeniem podczas wojny na Bałkanach w latach dziewięćdziesiątych i - podobnie jak pół wieku wcześniej - ocalił ją dyrektor Muzeum (również muzułmanin), umieszczając ją w podziemnym skarbcu jednego z banków. Podczas trwania konfliktu bałkańskiego media spekulowały, że Hagada mogła zostać zniszczona lub że rząd Bośni i Hercegowiny sprzedał ją, aby uzyskać fundusze na zakup broni. Aby położyć kres domysłom i pomówieniom, pokazano ją publicznie podczas święta Pesach w 1995 roku. W 2002 roku Muzeum Narodowe w Sarajewie udostępniło Hagadę dla zwiedzających w specjalnym pomieszczeniu, a rok później wydrukowało specjalną edycję w nakładzie 613 egzemplarzy (cena jednego 1700 euro). Fragmenty recenzji i omówień Bohaterem powieści jest Księga, której historię Brooks poznała w czasie, gdy zajmowała się w wojną w Bośni jako korespondentka The Walll Street Journal. Hagada Sarajewska to jedna z najstarszych żydowskich ksiąg modlitewnych, ozdobiona unikatowymi, przepięknymi ilustracjami. Co najmniej dwa razy ten bezcenny klejnot został uratowany przez kochających stare księgi muzułmanów. Opierając się na autentycznej historii bohaterskiego ocalenia cennego zabytku, Brooks zbudowała niesamowitą, wielokulturową opowieść o losach Księgi i ludziach, którzy za nią stali (...) Dokonała mistrzowskiej roboty wprowadzając czytelników w tajniki warsztatu konserwatora. Jej bohaterka Hanna jest bowiem biegłym fachowcem, historykiem i detektywem, z pasją odkrywa ducha drzemiącego w Księdze. Książka oparta jest na tak dramatycznym materiale, że sam w sobie stanowi on fascynującą opowieść. Łącząc ją z literacką fikcją, autorka stworzyła tekst, który czyta się jednym tchem. Autorka zaczerpnęła tytuł swej powieści z określenia, jakie muzułmanie nadają chrześcijanom i żydom, którzy tak jak oni wierzą w tego samego Boga. Brooks nadała temu wyrażeniu nowe, świeckie znaczenie, składając hołd wszystkim tym, którzy cenią księgi jako wytwór ludzkiego umysłu i ludzkich rąk, jako kruchy bastion wiedzy przeciwko niszczącej ciemnocie, która zawsze gotowa je była rzucić na pastwę płomieni. W powieści Brooks splatają się trzy tradycje religijne - żydowska, chrześcijańska i muzułmańska. Jej tytuł nawiązuje wszakże do kalejdoskopu ludzkich postaci, na których Hagada w różny sposób odcisnęła swoje piętno. Książka Brooks ma taką samą siłę rażenia co dwie jej poprzednie powieści. Pokazuje talent autorki, umiejętność zmierzenia się z trudnymi, kluczowymi momentami historii. Jej opowieści są psychologicznie tak prawdziwie, jakbyśmy sami w nich tkwili. To niezwykle ambitna książka, świetnie się czyta, a przy tym doskonale pokazuje, jak nieprawdopodobne, pasjonujące, wręcz cudowne bywają dzieje przedmiotów. Kiedy już odbędziecie podróż w czasie wraz z tą tajemniczą Księgą, być może zapragniecie wskoczyć do samolotu, aby zobaczyć w Sarajewie niezwykły oryginał... Odkryte przez Hannę ślady prowadzą nas wstecz, w zdumiewającą podróż poprzez kolejne epoki walk religijnych i prześladowań. Ale niebywale piękna Hagada Sarajewska, niczym kwiat wyrastający pośród złomowiska gruzów, pozostała przez stulecia artystycznym skarbem, któremu wiele razy groziło unicestwienie w walkach powodowanych chciwością, nietolerancją i żądzą mordu. Zobacz więcej:

Informacje dodatkowe o Ludzie księgi:

Wydawnictwo: Cyklady
Data wydania: b.d
Kategoria: Inne
ISBN: 978-83-60-27934-2
Liczba stron: 422