Historia wilków
Emily Fridlund

Dzisiejsza recenzja będzie krótka. Dlaczego? Mam problem z tą książką. Po szumnych zapowiedziach ciekawego debiutu finalistki Nagrody Brookera 2017, ciekawym opisie na okładce otrzymałam… w zasadzie nie wiem jak mam zdefiniować tę książkę.

Czternastoletnia Madeline zwana Lindą wychowuje się na odludziu w północnej Minnesocie w dość specyficznej rodzinie. Rodzice dziewczyny buntując się przeciw systemowi, wychowywali ją w komunie, która potem się rozpadła. Od kilku lat mieszkają w trójkę w skromnym domu. Nastolatka opiekuje się psami, rano rozpala ogień w piecu, patroszy ryby. Uczęszcza do szkoły jednak nie jest w niej popularna, raczej trzyma się na uboczu. Nie ma żadnej przyjaciółki ani koleżanki.

Gdy do domku nad jeziorem wprowadzają się nowi sąsiedzi, Linda lgnie do nich. Opieka nad ich dzieckiem, staje się dla niej ucieczką od samotności. Pomagając przy czteroletnim chłopcu, Lida próbuje się ogrzać w cieple z pozoru normalnej rodziny. Jednak im dłużej się im przygląda, tym więcej widzi.

Pomimo poruszonych ważnych kwestii społecznych, takich jak: odrzucenie nastolatki przez rówieśników, dorastanie, brak zainteresowania ze strony rodziców, książka mnie rozczarowała. Bardzo ciężko się ją czytało. Opisy były chaotycznie, nie wiedziałam kiedy opowiada czternastoletnia Linda, a kiedy o teraźniejszości mówi dorosła już kobieta. Wspomnienia się przeplatały, nie kończyły, nie do końca wiedziałam co się w zasadzie wydarzyło.

Ponieważ chcę być uczciwa wobec osób, które czytają moje recenzje, z przykrością muszę napisać, że ta książka mnie nie przekonała. Zakładam oczywiście możliwość, że nie zrozumiałam tej powieści i będziecie mieli inne zdanie.

Chcę mówić o wilkach. (s. 15)

W Loose River w Minesocie w ósmej klasie uczy się czternastoletnia Madelaine, zwana Lindą. Uchodzi za dziwadło, jest dręczona i odrzucana. Nie ma przyjaciółki ani mentora wśród nauczycieli. Nowy historyk Adam Gierson zwraca uwagę na ponętną Lily, prowokującą kusym strojem, a Linda jest dla niego niezauważalna. To jej historyk proponuje reprezentowanie szkoły w Odysei Historycznej. Dziewczyna chce mówić o historii wilków. Nocami wymyka się, by zobaczyć wilka. Na konkursie musi wyjaśnić, co wilki mają wspólnego z historią ludzi. Jej odpowiedź zaskakuje sędziów. Nauczyciel odwozi ją do domu. Nastolatka ma pewne oczekiwania, jej wyobraźnia podsuwa jej niezwykłe obrazy, myśli błądzą. Na co liczy Linda? Czego oczekuje? O czym myśli? Dlaczego jej reakcja jest tak gwałtowna?

To jest to miejsce, gdzie mieszkała kiedyś sekta, prawda? (s. 22)

Linda mieszka na odludziu. Przez kilka pierwszych lat żyła w komunie wśród wielu ludzi. Teraz ma tylko rodziców, którzy nie poświęcają jej wiele uwagi, nie darzą głębszymi uczuciami. Oboje nie mają stałej pracy. Matka po komunie stała się nazbyt religijna. W domu się nie przelewa. Mroźne zimy dają się we znaki, szpary między belami są wciąż zatykane, futryny osłonięte łachmanami. Generator włączany jest wieczorami albo i nie. Linda ma swój „pokój” na stryszku. Nosi stare, przerabiane i za duże ubrania. Co dzień pokonuje spore odległości. Jej znajomi to cztery psy, jeziora i lasy. Pływanie kanoe, chodzenie po lesie, siedzenie na dachu szopy to jej wolny czas.

Ja jestem Patra, rodzic. To Paul, dziecko. I jak na razie, Ty jesteś Pusta Rubryka, sąsiadka. (s. 39)

Sytuacja się zmienia, gdy w domku po drugiej stronie jeziora pojawiają się nowi sąsiedzi – kobieta i czteroletni chłopiec. Nowi sąsiedzi okazują Lindzie sympatię i akceptują ją taką, jaka jest. Z czasem dziewczyna czuje się częścią tej rodziny. Coraz więcej czasu spędza z sąsiadami, obserwuje ich codzienność, rytuały, zachowania. Staje się opiekunką Paula. Na spacerach uczy go praktycznych rzeczy – jak przetrwać w lesie, jak zaznaczyć drogę do domu. Wydaje jej się, że znalazła swoje miejsce na ziemi, jednak wtedy los ma dla niej wytyczoną inną ścieżkę. Bohaterka staje twarzą w twarz z tajemnicą, mierzy się z czymś niespodziewanym. Dokonuje wyboru, którego takich konsekwencji się nie spodziewa.

Istnieje… materia… wszystko jest… umysłem. (s. 64)

Nowi sąsiedzi są wyznawcami Chrześcijańskiej Nauki. Materia, Bóg, myśl, prawda, postrzeganie rzeczy i śmierci – to słowa klucze przewijające się w ich „wierze”. Paul wie, o czym mówi, a mówi z wielkim przekonaniem. Poważne rozmowy z ojcem naukowcem, trudne, egzystencjalne pytania, wpajanie zasad to wszystko kształtuje osobowość, buduje wiarę, ale i ma z czasem brzemienne skutki. Warto też zwrócić uwagę na „religijność” matki bohaterki.

Pobawmy się razem w szkołę przetrwania. (s. 191)

Rzeczywistość Lindy to prawdziwa szkoła przetrwania. Nastolatka odtrącana na różne sposoby musi sobie dawać radę w szkole, w domu, w lokalnej społeczności, a także w lesie i na jeziorze. Do tego wiek dorastania, hormony, pierwsze doświadczenia seksualne, a na dokładkę oskarżenia historyka, ludzkie gadanie o Lily i ignorowanie jej przez społeczność szkolną. Kontrast stanowi piękny i surowy klimat Minesoty z całym jego przyrodniczym bogactwem. Autorka skuwa jeziora lodem, zamraża powietrze, usypuje zaspy, by potem pokazać piękno wiosny. Przedstawia zwierzęta, oddaje głos ptasim trelom i pozwala delektować się naturą.  

Powieść rozwija się w wiele różnych wątków i podzielona jest na dwie części: Nauka i Zdrowie. Akcja toczy się spokojnie, zgodnie z rytmem przyrody. Jest jednak w niej coś niepokojącego, co przykuwa uwagę czytelnika, mimo oszczędnego i precyzyjnego języka, poetyckiego w opisach przyrody. Niektóre wyrazy zwracają uwagę krojem druku. Pierwszoosobowa narracja skupia się na wydarzeniach i decyzjach z jednego roku życia nastolatki, które miały swe konsekwencje w dorosłym życiu Lindy. Czytelnik poznaje niektóre z nich. Widzi podejście dorosłej Lindy do życia, pracy, ludzi, seksu. Obserwuje ją jako córkę, współlokatorkę i dziewczynę mechanika.

Historia wilków to powieść prosta z pozoru i na pierwszy rzut oka. Jej głębię i prawdę o życiu najlepiej poznać samemu, a przy okazji przekonać się, dlaczego ta powieść znalazła się wśród finalistów Nagrody Brookera.