Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań
Leszek Kołakowski

Znakomita książka łącząca rozważania filozoficzne z problematyką polityczną, choć, co prawda, najwięcej polityki jest dopiero w części ostatniej - może właśnie dlatego ta część podobała mi się najmniej. By w pełni zrozumieć rozdziały dotyczące "sprawy polskiej" należy dysponować podstawową wiedzą historyczną z okresu, o którym pisze Kołakowski (lata 70-80). Książkę tę jest trudno streścić w kilku zdaniach, ponieważ składa się ona z 28 (nie licząc "Posłowia do posłowia") wykładów pozornie ze sobą nie związanych, a jednak podobnych ze względu na omawiane dylematy, których rozwiązanie jest zawsze mniejszym złem. Kołakowski najpierw analizuje pojęcie kultury, jej istoty, to na ile jest ważna i do jakiego stopnia powinno się jej bronić, by w późniejszej części myśli te przenieść na grunt polityczny. W trzeciej części rehabilituje filozofię Marksa, która bez otoczki stalinizmu okazuje się nie być ani trochę straszną ideologią (wyłączając dążenie Marksa do skrajności "wszystko albo nic", które również, jak podkreśla Kołakowski, w przypadku Marcina Lutra okazało się dążeniem błędnym, bo utopijnym, ale myślenie utopijne zdarza się nawet wybitnym umysłom, bo, cytując autora: "utopiści w większości są ludźmi, którzy zwyczajnie nie potrafią nauczyć się, że istnieją wartości wzajem niezgodne. Niezgodność ta jest najczęściej empiryczna, nie zaś logiczna, stąd też utopie nie są koniecznie sprzeczne logicznie, lecz tylko niewykonalne ze względu na materiał, z którego świat jest zbudowany"). Do tego książka jest napisana w miarę prostym językiem (oczywiście występują też pojęcia typowo naukowe albo cytaty po łacinie, ale nie utrudniają one nazbyt lektury) i nie sprawia wrażenia, jakby autor "komplikował na siłę", co czasem zdarza się w przypadku książek filozoficznych. Naprawdę warto przeczytać. Na początku byłam sceptycznie nastawiona, bo nie przepadam za publicystyką i tekstami historyczno-politycznymi, ale już po pierwszym rozdziale książka mnie zachwyciła i to zachwycenie rosło aż do części poświęconej Polsce, przez którą z trudem przebrnęłam, ale to na szczęście zaledwie 50 ostatnich stron.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)