Erle Stanley Gardner

Erle Stanley Gardner - biografia, życie i twórczość

Erle Stanley Gardner pisał pod wieloma pseudonimami, m.in. A. A. Fair czy Carleton Kendrake, a nawet raz opublikował opowiadanie jako Della Street – postać z własnych powieści. Trzy jego teksty ukazały się anonimowo, co dodatkowo zwiększało aurę tajemniczości wokół jego dorobku.

Erle Stanley Gardner urodził się w Massachusetts, lecz jego edukacja prawnicza miała burzliwy przebieg – został wyrzucony z uczelni po zaledwie miesiącu za nadmierne zainteresowanie boksem. Mimo to, samodzielnie przygotował się do egzaminu i został adwokatem już w wieku 22 lat.

Erle Stanley Gardner zaczął karierę w kancelarii jako maszynista, by następnie zająć się obroną najuboższych, w tym imigrantów z Chin i Meksyku. Jego doświadczenia doprowadziły do powstania w latach 40. inicjatywy The Court of Last Resort, mającej na celu walkę z niesłusznymi wyrokami.

Erle Stanley Gardner w wolnym czasie pisał do magazynów typu pulp fiction. Postawił sobie ambitny cel – rocznie tworzyć ponad milion słów. Na początku pisał dwoma palcami na maszynie, później jednak dyktował teksty grupie sekretarek, co przypominało działanie redakcji niż pracę jednego pisarza.

Pierwsza książka z serii o Perry Masonie, Sprawa aksamitnych pazurków, została wydana w 1933 roku. Fabuła powieści była silnie zakorzeniona w doświadczeniach autora jako prawnika, choć postaci rzadko miały rozbudowane tło psychologiczne.

Erle Stanley Gardner zainspirował się postacią prawdziwego adwokata Earla Rogersa, znanego z innowacyjnych metod prezentowania dowodów w sądzie, zanim stały się one standardem. Co ciekawe, Rogers był zaangażowany w sprawę Clarence'a Darrowa, legendarnego obrońcy oskarżonego o próbę przekupienia ławy przysięgłych.

Erle Stanley Gardner był także twórcą innych serii, m.in. o prokuratorze Dougu Selbym, który walczył z nieetycznym adwokatem Bakerem Carrem. Pod pseudonimem A. A. Fair pisał cykl powieści detektywistycznych o duecie Cool i Lam.

Po II wojnie światowej pisał również artykuły do czasopism ilustrowanych, poruszając tematy podróżnicze, historyczne i kryminalistyczne. Jego twórczość zyskała uznanie także za granicą – angielski pisarz Evelyn Waugh nazwał go najlepszym żyjącym amerykańskim autorem.

Erle Stanley Gardner był niezwykle związany z Baja California – odwiedzał ten rejon różnymi środkami transportu, od ciężarówki po helikopter, i opisywał swoje wyprawy w książkach. 

Erle Stanley Gardner przez większość życia był w nieformalnej separacji ze swoją pierwszą żoną, a dopiero po jej śmierci ożenił się z długoletnią sekretarką. 

Erle Stanley Gardner zmarł na raka w 1970 roku, a jego prochy zostały rozsypane nad ukochaną Baja California. Jego ranczo, Rancho del Paisano, zostało później przejęte przez rdzennych mieszkańców i włączone do rezerwatu Pechanga.

Jedna z ciekawszych anegdot mówi, że Raymond Burr początkowo miał zagrać prokuratora Hamiltona Burgera w telewizyjnej wersji Perry’ego Masona, jednak to jego próba do roli głównej tak zachwyciła Gardnera, że ten wskazał na ekran i powiedział: To jest Perry Mason.

Erle Stanley Gardner stał się również kultową postacią w świecie krzyżówek – jego imię, składające się z często występujących liter, pojawiało się znacznie częściej w łamigłówkach niż w innych częściach gazet.

W 2016 roku po raz pierwszy wydano powieść The Knife Slipped, którą Gardner napisał w 1939 roku, lecz wydawca odrzucił ją na wiele dekad. Publikacja po latach została dobrze przyjęta przez krytyków.