Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Są pierwsze kontrowersje wokół nominowanych słów

PWN wyłoniło dwadzieścia propozycji na Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Jednak jedna z propozycji już została usunięta za sprawą zgłoszeń ze strony aktywistów.

fot. zdjęcie poglądowe / Pexels

Od 16 do 30 listopada można głosować na tegoroczne Młodzieżowe Słowo Roku 2023. To kolejna edycja plebiscytu organizowanego przez Wydawnictwo Naukowe PWN we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim. Podobnie jak przed laty, także i w tym roku wśród propozycji nie brakuje zaskoczeń! 

Kontrowersje wokół Młodzieżowego Słowa Roku 2023. Usunięto jedną z propozycji

Ledwo ogłoszono listę tegorocznych słów nominowanych w plebiscycie, a pojawiły się pierwsze kontrowersje związane z jednym z leksemów. Wśród dwudziestu propozycji znalazł się skrótowiec kys. Pochodzi on od angielskiego kill yourself i oznacza „zabij się”. W definicji PWN mogliśmy przeczytać, że jest to:

Niedosłowne, czasem żartobliwe określenie oznaczające tyle co ‘odczep się, ogarnij się’ albo ‘zamknij się’, kończące dyskusję. Popularne w grach wideo i na YouTube.

Aktywiści będący w koalicji „TAK dla prewencji suicydalnej!” podjęli kroki, by wyeliminować to słowo z konkursu i zaznaczyć jego ogromną szkodliwość. W swoim oświadczeniu Fundacja GrowSPACE napisała: 

Promowanie samo*bójstwa jako żartu lub obelgi jest nieetyczne, jak również niezgodne z regulaminem konkursu, który zakłada, iż nominowane słowa nie mogą nawoływać do przemocy oraz muszą być zgodne z prawem. Namawianie do samo*bójstwa jest niezgodne z prawem, a także jest formą przemocy.

Całe oświadczenie można przeczytać poniżej: 

To już nie pierwszy raz, kiedy wokół plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku pojawiają się kontrowersje. W 2020 roku plebiscyt się nie odbył, a to wszystko przez to, że najpopularniejsze słowa przesłane do organizatorów okazały się niezgodne z regulaminem. Najczęściej nominowane było „nazwisko polityka na S oraz słowa od tego nazwiska utworzone”. W związku z trwającym wtedy Strajkiem Kobiet do jury trafiły również pewne wulgaryzmy często wykrzykiwane podczas marszów i ulicznych demonstracji. Rok później słowem roku został Śpiulkolot, a w 2022 roku była to essa. 

Młodzieżowe Słowo Roku 2023 - nominacje

Finaliści zostali wybrani przez jury, w składzie którego zasiadają pracownicy różnych uniwersytetów, w tym między innymi: prof. dr hab. Anna Wileczek, prof. dr hab. Marek Łaziński oraz prof. dr hab. Ewa Kołodziejek. Przy wyborze poszczególnych słów językoznawcy byli wspierani przez młodzież z Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży UJK oraz przedstawicieli PWN.

Jakie są więc propozycje na Młodzieżowe Słowo Roku 2023 i co dokładnie znaczą?

• bambik – osoba niedoświadczona, początkująca. Określenie ironiczne i pejoratywne, w niektórych przypadkach żartobliwe. Nawiązuje do viralowej piosenki związanej z grą Fortnite, która zyskała popularność w aplikacji TikTok. 
• baza – uznanie, aprobata. Poparcie czyjejś opinii. Jest kalką angielskiego based. Dodatkowo mówiąc o jakiejś osobie, można powiedzieć, że ona, lub też jej poglądy są zbazowane. 
• bratku/ bruh – w ten sposób można się zwracać do znajomego, przyjaciela, czy też kumpla. Chociaż bruh zostało uznane za synonim bratku (możliwe, że od angielskiego brother skrócone do bro), to jednak jest to bardziej westchnięcie reprezentujące frustrację i niezadowolenie. 
• cringe – to słowo, które jakiś czas temu zyskało polski odpowiednik, czyli mrozić. Jest to coś żenującego pozostawiającego po sobie niesmak. Może również wywoływać tak zwane ciarki żenady. 
• delulu – pochodzi od angielskiego delusional, które dosłownie opisuje osobę żyjącą w jakiś urojeniach i oderwaną od rzeczywistości. Obecnie oznacza to osobę, która nie do końca jest sobie w stanie uświadomić prawdę. Często spotykane wśród fanów K-Popu. Na TikToku używane we frazie delulu is the solulu (delusion is the solution). 
• drillowiec – początkowo oznaczało osobę, która interesowała się drillem, czyli podgatunkiem muzycznym rapu. Zyskało jednak szersze znaczenie nawiązujące zarówno do ubioru, jak i zachowania cechującego się pewnym luzem. Pejoratywnie może wskazywać na patologie i gangsterskie powiązania z drillem. Rzadziej określa osoby noszące ubrania niezwykle drogich i znanych marek. 
• fr/ FR – skrót pochodzący od angielskiego for real, co oznacza: naprawdę, rzeczywiście, na serio. Wyraża aprobatę. 
• git – dobrze, dobry.
• imo – skrót od angielskiego in my opinion, czyli moim zdaniem, według mnie. 
• LOL – skrótowiec, który od lat istnieje w slangu zarówno polskim, jak i zagranicznym. Pochodzi od lots of laugh – dużo śmiechu. Wyraża komizm sytuacji, ale może być też używane jako wykrzyknienie podczas dostrzeżenia czegoś nieodpowiedniego, czy zaskakującego.
• NPC – dosłownie odnosiło się do postaci w grach, którymi gracz nie mógł sterować (ang. non-playable character). Zaczęto tak jednak określać osoby niewyróżniające się z tłumu, ale też takie zachowujące się podejrzanie i nie na miejscu. 
• odklejka – pewien stan, w którym osoba jest oderwana od rzeczywistości. Może się wtedy zachowywać dziwnie, a nawet nieprzewidywalnie. 
• oporowo – najmocniej, najlepiej, bardzo. Może też oznaczać intensywną i wymagającą pracę. 
• rel – z angielskiego relatable – coś, z czym można się utożsamić. Aprobata i potwierdzenie słów przedmówcy. 
• rizz – pochodzące z angielskiego słowa charisma. Pewien urok osobisty wpływający na innych. Umiejętność podrywu i oczarowania płci przeciwnej. 
• side-eye – angielski zwrot tłumaczony na polski dosłownie jako „boczne oko”. Jest to spojrzenie z ukosa niosące za sobą pewne zdumienie, ale też zażenowanie, a nawet niezadowolenie. Często używane na TikToku.
• sigma (innym wariantem jest sigma male) – początkowo mężczyzna niezależny i pewny siebie, który odnosi sukcesy, „samotny wilk”. Aktualnie może również opisywać kobietę. Ogólnie jest to osoba, której udało się coś osiągnąć i jest za to podziwiana. 
• slay – wyraz aprobaty, okrzyk zadowolenia. Może określać kogoś, kto wzbudza podziw i imponuje innym. Często odnosi się do atrakcyjnego wyglądu. 
• zgerypała – zrost wyrazowy pochodzący z serialu paradokumentalnego Szkoła, a konkretnie z cytatu: „Z gery pała, z maty kolejna”. Oznacza ocenę niedostateczną, ale także może stanowić komentarz do fatalnej sytuacji.

Tak prezentują się tegoroczni kandydaci. Jak się okazuje sporo młodzieżowych słów często zyskiwało popularność na TikToku, gdzie stawało się viralem lub było wielokrotnie powtarzane. Dziś często to właśnie internet i media społecznościowe kształtują język młodzieży. Zaskoczeniem są jednak słowa, które już od lat funkcjonują w tej przestrzeni, takie jak git czy LOL. Pojawiło się jednak również sporo nowych zwrotów, które dopiero co weszły do użytku. Które z nich ma szansę na wygraną? Tego dowiemy się dopiero w grudniu.