Matura 2024: Jakie lektury mogą pojawić się na egzaminie? Sprawdźcie, co powtórzyć!

Matura zbliża się wielkimi krokami, a uczniowie usilnie zastanawiają się nad tym, jakie lektury warto jeszcze nadrobić w ciągu kilku kolejnych dni. Koniecznie zapoznajcie się z kilkoma naszymi radami na egzamin dojrzałości. 

^{fotografia poglądowa / Pixabay}

Matura to dla wielu licealistów, czy uczniów technikum zdecydowanie jeden z najważniejszych egzaminów. W tym roku rozpoczyna się ona 7 maja. Właśnie wtedy odbędzie się egzamin z języka polskiego na poziomie podstawowym. Poziom rozszerzony maturzyści będą natomiast pisać 20 maja. 

Lektury obowiązkowe na maturę – co warto znać?

Lektury obowiązkowe to pozycje, które każdy maturzysta musi znać. Na przestrzeni lat jednak niektóre z lektur pojawiały się częściej, a inne rzadziej w arkuszach. Warto jednak przypomnieć sobie treść wszystkich lektur z listy. 

Podczas pisania matury uczniowie najczęściej największą uwagę przykładają do rozprawki, która zwykle zajmuje najwięcej czasu. Trzeba jednak pamiętać o tym, że aktualna formuła różni się trochę od tej z 2022 roku. Jeszcze do niedawna, jeśli w poleceniu znajdował się tekst z listy lektur obowiązkowych, to uczeń miał za zadanie odwołać się również do znanej mu całości.

Czytaj także: Jak napisać notatkę syntetyzującą na maturę?

W nowej formule tematy są tworzone w inny sposób. Zdający muszą wybrać jedno z dwóch zagadnień i na jego podstawie stworzyć wypracowanie argumentacyjne odwołując się przy tym do jednej lektury obowiązkowej, innego utworu literackiego oraz wybranych kontekstów. W zeszłym roku do wyboru, na poziomie podstawowym, były takie tematy: 

• Człowiek - istota pełna sprzeczności.  
• Co sprawia, że człowiek staje się dla drugiego człowieka bohaterem?  

Wcześniej dwa lata z rzędu w tematach pojawiały się fragmenty Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Epopeja narodowa, która jest uznana za jeden z najważniejszych polskich tekstów, niezwykle często pojawia się w różnych zadaniach w arkuszy maturalnym. Warto także zwrócić szczególną uwagę na inne dzieła wieszcza, takie jak: Konrad Wallenrod, czy Dziady część II i III. Trzeba również pamiętać o Balladynie, gdyż teksty romantyczne są niezwykle często wybierane przez CKE. W 2021 roku temat dotyczył Lalki Bolesława Prusa, która także jest jedną z najczęściej pojawiających się lektur na maturach. Równie istotnym dziełem obecnym niemal co roku na arkuszach jest Wesele Stanisława Wyspiańskiego.

Najrzadziej na maturach pojawiają się utwory poznawane we fragmentach, takie jak: Boska Komedia, czy Kronika polska. Częściej też mamy do czynienia z polskimi dziełami. Chociaż na liście lektur jest kilka zagranicznych lektur, między innymi: Makbet, Skąpiec, Zbrodnia i kara, Dżuma, czy Rok 1984.

Możliwe, że w tym roku szczególna uwaga zostanie zwrócona na bardziej współczesne dzieła, które dotychczas nie pojawiły się zbyt często. Chodzi tutaj między innymi o opowiadania takie jak: Katedra Jacka Dukaja, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie) Andrzeja Stasiuka, czy Profesor Andrews w Warszawie Olgi Tokarczuk. 

Czytelnicze wydarzenia 2024 roku – co może być istotne?

Chociaż do momentu rozpoczęcia egzaminu nie będzie wiadomo jakie lektury zostały wybrane przez CKE, to jednak warto się przyjrzeć wydarzeniom ze świata literatury w 2024 roku. W tym roku tekstem Narodowego Czytania został Kordian Juliusza Słowackiego. Warto więc zapoznać się z tekstem dramatu, zwłaszcza, że znajduje się on na liście lektur obowiązkowych. 

Dodatkowo ten rok został ogłoszony Rokiem Czesława Miłosza, którego poezja również znajduje się w spisie obowiązkowych lektur. Chodzi konkretnie o wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz fragmenty poematu zatytułowanego Traktat moralny. Jednym z patronów 2024 roku był również Kazimierz Wierzyński. Uczniowie czytali jego wybrane wiersze z okresu emigracyjnego. 

Nie tylko lektury – jakie utwory można jeszcze wykorzystać?

Chociaż znajomość lektur podczas pisania matury jest niezwykle istotna, to jednak często uczniowie mogą wykorzystać inne konteksty i odwołać się do wielu różnych tekstów kultury. W pracy pisemnej, poza odniesieniem się do wybranej lektury obowiązkowej, maturzyści mają także odnieść się do tekstu literackiego oraz wybranych kontekstów. Warto więc być na bieżąco z różnymi dziedzinami kultury. 

Czytaj także: Jak napisać rozprawkę (wypracowanie) na egzaminie?

W ramach ekspresowego przygotowywania się do matury, polecamy wszelkie tomiki poezji, czy zbiory opowiadań. Często są to teksty krótkie skrywające w sobie wiele ciekawych motywów, mogących się przydać podczas pisania rozprawki. Przykładowo można się zapoznać z jakimś tomem serii Mistrzowie opowieści, między innymi: Mistrzowie opowieści. O miłości, Mistrzowie opowieści. Skandynawskie lato, czy Mistrzowie opowieści. O kobiecie. Cenną publikacją może być również któraś z antologii Olgi Tokarczuk, na przykład Gra na wielu bębenkach.

Nie zapominajcie również o współczesnych książkach, których czytanie po prostu sprawia wam frajdę. Czasem lepiej odwołać się do dobrze znanego tekstu, który w obiegowej opinii może być uznany za mało ambitny, niż pomylić się przywołując coś, co średnio pamiętacie.

Czytaj także: 5 filmów, które warto zobaczyć przed egzaminem

Jeśli natomiast chodzi o wybrane konteksty, to tutaj istnieje duże pole do popisu. Można się odwołać zarówno do filmów, czy seriali, jak i innym tekstów kultury. Wśród nich mamy na przykład piosenki, gry komputerowe, spektakle teatralne, czy słuchowiska. Podczas pisania rozprawki trzeba więc głównie być czujnym podczas doboru argumentów i dobrze dopasować je do wybranego tematu. 

Zachęcamy także do wysłuchania 3. odcinka podcastu Co tam? Czytam!: Matura z języka polskiego 2024 - czy to ma sens?: