Nie żyje Louise Glück, laureatka literackiej Nagrody Nobla 

W piątek, 13 października 2023 roku, zmarła Louise Glück – amerykańska poetka, która w 2020 roku uhonorowana została Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. W chwili śmierci twórczyni miała 80 lat.

fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

W piątek amerykańskie media podały informację o śmierci Louise Glück, amerykańskiej poetki, uhonorowanej przed trzema laty Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury.

Louise Glück nie żyje

Louise Glück urodziła się 22 kwietnia 1943 roku w Nowym Jorku. Była jedną z trzech córek Daniela i Beatrice Glücków. Ojciec przyszłej laureatki Nagrody Nobla prowadził biznes, z kolei jej matka na co dzień zajmowała się domem. Przed narodzinami Louise zmarła jej starsza siostra, co ogromnie wpłynąć miało później na poetkę. Pod koniec liceum Gluck, ze względu na problemy psychiczne, rozpoczęła leczenie specjalistyczne. Zmagała się z jadłowstrętem psychicznym.

Czytaj także: Najpopularniejsze książki września 2023. Znamy bestsellery księgarń zeszłego miesiąca

Z uwagi na swoją kondycję zdrowotną, poetka nie zdecydowała się rozpocząć tradycyjnych studiów, zamiast tego skupiła się na terapii oraz rozwijała swoją pasję do literatury. Uczęszczała między innymi na warsztaty poetyckie w college'u, a od 1963 roku współpracowała z Leonem Adamsem i Stanleyem Kunitzem na Uniwersytecie Columbia. Właśnie tam przez trzy lata uczęszczała na warsztaty poetyckie.

Jej pierwszy tom poetycki ukazał się dopiero pięć lat od momentu pojawienia się w murach uczelni, w 1968 roku. Zatytułowany został Firstborn. W kolejnych latach ukazały się także tomy The House on Marshland (1975),  Descending Figure (1980) czy The Triumph of Achilles (1985). Łącznie w dorobku poetki znalazło się czternaście oryginalnych książek poetyckich, a także dwa zbiory esejów. Ostatni tomik ukazał się w 2021 roku, rok po otrzymaniu Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.

Czytaj także: Jon Fosse z literacką Nagrodą Nobla 2023

Poezja Louise Glück była bardzo intymna. W jej wierszach podmiot liryczny odsłaniał się poprzez zastosowanie pierwszej osoby liczby pojedynczej. „Ja” podmiotu było głęboko słyszalne także za sprawą tematyki, często dotykające zdarzeń, które bezpośrednio odnieść można było do biografii samej poetki. Znawcy poezji noblistki podkreślali, że twórczość Glück charakteryzowała się precyzją językową i mrocznym tonem.

Poeta Craig Morgan Teicher miał opisać ją jako autorkę, dla której „słów zawsze brakuje, ciężko jest jej je zdobyć, przez co nie może ich marnować”. W pierwszych tomach poezja Glück znacznie różniła się od tej, którą znaleźć można było w ostatnich jej książkach poetyckich. Najpierw poetka pisała wiersze krótkie, a książki składały się z zamkniętych, niezależnych utworów. W najnowszych tomikach utwory stanowiły raczej integralną całość, łącznie się dopełniając.

W 2020 roku otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Akademia Szwedzka uhonorowała ją za niepowtarzalny, poetycki głos, który z surowym pięknem czyni indywidualną egzystencję uniwersalną.

— Ci z nas, którzy piszą książki, prawdopodobnie chcą dotrzeć do wielu. Ale niektórzy poeci nie postrzegają tego pragnienia w kategoriach przestrzennych, nie myślą o publiczności w wypełnionym audytorium. Widzą, jak wiele osób dociera do nich stopniowo, w czasie, w przyszłości, w jakiś głęboki sposób ci czytelnicy zawsze odnajdują ich pojedynczo, jeden po drugim. Wierzę, że przyznając mi tę nagrodę, Akademia Szwedzka postanowiła uhonorować intymny, prywatny głos, który wypowiedź publiczna może czasem wzmocnić lub przedłużyć, ale nigdy go nie zastąpi — opowiadała w swojej mowie noblowskiej Louise Glück (tł. wydawnictwo a5).

I choć bez wątpliwości była to najważniejsza w jej dorobku nagroda, to jednocześnie nie była jednym wyróżnieniem. Pierwsze nagrody na konto poetki wpadły już pod koniec lat 60. W 1993 roku Gluck uhonorowana została Nagrodą Pulitzera za zbiór The Wild Iris. Otrzymała tytuł doktora honoris causa aż na czterech amerykańskich uniwersytetach, wykładała również poezję na Uniwersytecie Stanforda czy Uniwersytecie Bostońskim.

Po polsku poezję Louise Glück przeczytać można było najpierw w przekładzie Julii Hartwig, która przetłumaczyła trzy jej wiersze: Eros, Czas oraz Baśń w ramach tomu Dzikie brzoskwinie. Antologia poetek amerykańskich. Tłumaczeniem twórczości poetki po przyznaniu Nagrody Nobla zajęła się dla Wydawnictwa A5 także Krystyna Dąbrowska. W 2021 roku w Polsce ukazała się książka poetycka Ararat, a w 2022 - tom Zimowe przepisy naszej wspólnoty, zawierający najnowsze, a zarazem ostatnie wiersze poetki. 

Poetka zmarła w piątek, 13 października 2023 r. w Cambridge. Śmierć Louise Glück potwierdził Jonathan Galassi, redaktor w wydawnictwie Farrar, Straus & Giroux.