Recenzja książki: Tytus, Romek i ATomek w odsieczy wiedeńskiej 1683 roku z wyobraźni Papcia Chmiela narysowani

Recenzuje: Justyna Gul

Spotkanie historyczne z Tytusem de ZOO

Nie ma chyba osoby, która przynajmniej raz nie spotkała niejakiego Tytusa de ZOO, najsłynniejszej małpy w Polsce, ukochanego „dziecka” Papcia Chmiela - Henryka Jerzego Chmielewskiego. Tytus, choć przeszedł prawdziwą metamorfozę od zwierzaka, bohatera historyjek ze „Świata Młodych”, przez próbę przeniesienia jego przygód na deski teatru w latach 80., aż po krótkie historyjki, uwielbiane i kolekcjonowane przez rzesze czytelników, wciąż bawi, zachwyca i inspiruje.

Pomysł na przygody niezwykłej małpy, sympatycznego szympansa, zrodził się w 1956 roku, kiedy Papcio pracował jako ilustrator w harcerskiej gazecie. Debiut Tytusa, Romka i A’ Tomka miał jednak miejsce dopiero w 1957 roku i od tej pory towarzyszą oni nieustannie nie tylko młodym czytelnikom. Mimo wprowadzanych zmian, chociażby w szczegółach anatomicznych postaci (Tytus na przykład „gubi” ogon), słynne trio budzi ogromne emocje, choć przyznam, że w moim odczuciu złote lata Tytus de ZOO ma już za sobą.

Obecnie Papcio Chmiel przy pomocy Tytusa, Romka i A’ Tomka wprowadza czytelników w meandry nauki, wypuszczając na rynek ekskluzywne, niemal o charakterze kolekcjonerskim albumy historyczne z Tytusem w roli obserwatora. Mimo jego marginalnej roli, wciąż możemy podziwiać doskonałą kreskę autora, zaś niezwykle staranne wydanie i twarda oprawa czynią z komiksu prawdziwą perełkę. Wiedza historyczna, którą zdobywamy niejako przy okazji lektury, jest tu wartością dodaną, nie można zatem nie docenić walorów edukacyjnych książki.

Najnowsza pozycja, opublikowana przez Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Tytus, Romek i A Tomek. W odsieczy wiedeńskiej 1683 to podróż w przeszłość - do czasów panowania króla Jana III Sobieskiego. Tym razem sympatycznemu szympansowi udaje się zdobyć posadę nadwornego wesołka. Również Romek i A Tomek znaleźli zajęcie w pałacu jako ochroniarze. Dzięki sprytowi Papcia Chmiela, który wyszukał plany rozbudowy pałacu, możemy poczuć się niczym w roku 1683 roku, kiedy do króla przybyli Niemcy z prośbą o zatrzymanie ekspansji Turków na chrześcijańską Europę.

Tytus odsłania przed nami kulisy tego spotkania, opiewa urodę Marysieńki, zabiera nas również wraz z Sobieskim pod Wiedeń. Zaskoczy nas mur religijny, pokryty łacińskimi napisami „przedmurze chrześcijaństwa”, a dzięki odwadze Tytusa i brawurowemu skokowi będziemy mieli okazje podejrzeć, co działo się po wschodniej stronie tego przedmurza. Tytus stanie się też celem ataku Tatarów, a Wezyr będzie chciał uczynić z niego strażnika haremu. Niczym rasowy trener, wizażysta bądź też Tyszka i Woliński razem wzięci, szympans zmieni image wszystkich krągłych kobiet Mustafy - tak, by z „pulpeciachów”, jak je łagodnie określił, stały się pociągające niczym kandydatki do konkursu „Top Model”.

Jednak tak naprawdę miejsce Tytusa jest na polu bitwy, gdzie można poczuć smród prochu, huk wystrzałów, czy też podziwiać husarię, która odegrała szczególną rolę w ataku na obóz turecki. Odwagę szympansa docenił sam komendant Wiednia, zapraszając go na wystawny obiad (ku zazdrości Romka i A Tomka oraz naszej), zaś my możemy docenić sposób, w jaki Papcio Chmiel przekazuje nam wiedzę na temat przeszłości i wielkiego triumfu chrześcijaństwa.

Album, choć odsłoni przed dziećmi kulisy historycznej bitwy, tak naprawdę jest niezwykłym prezentem dla rodziców. Krytykowana orientacja pozioma książki według mnie jest dużym jej atutem, pozwala bowiem wydobyć z ilustracji to, co najlepsze i zwrócić uwagę na wszystkie szczegóły scen z pola walki. Tym samym mogę tylko potwierdzić wyjątkowość tej publikacji, tęskniąc jednak jednocześnie trochę za starym, dobrym de ZOO z takich komiksów, jak Tytus na Dzikim Zachodzie czy Wyprawa na Wyspy Nonsensu.